QGD

Τα ανοίγματα ήταν πάντα ένα μεγάλο κεφάλαιο της σκακιστικήςιστορίας. Πιστεύω δε, ότι η εξέλιξη τους συμβάδιζε πάντα με τις γενικότερεςεξελίξεις, αλλαγές και τομές στην ιστορία του παιχνιδιού. Πολλά από αυτάπαραγκωνίστηκαν με την πάροδο του χρόνου, άλλα άνθισαν και συνεχίζουν ναανθίζουν και κάποια ακόμα, βγήκαν κάποια στιγμή από τη ναφθαλίνη και «ζουν» μιαδεύτερη ζωή.
Κατά την ρομαντική εποχή του παιχνιδιού, τα ανοιχτάανοίγματα κυριαρχούν, με το  γκαμπί τουβασιλιά να έχει την μερίδα του λέοντος.
Όσο επικρατούν οι θεωρίες του Στάινιτς και η «στρατηγικήσχολή», το γκαμπί της βασίλισσας (σε όλες τις παραλαγές του, αποδεκτό, μηαποδεκτό, σλαβική) είναι η κύρια επιλογή των μεγάλων μετρ. Το μόνο από ταανοιχτά ανοίγματα που «διασώζεται», είναι η ισπανική παρτίδα, αλλά τοσυγκεκριμένο άνοιγμα, είναι μόνο τύποις ανοιχτό.
Με την έλευση των «υπερμοντέρνων» και αργότερα τηςσοβιετικής σχολής, η δημιουργία ασυμμετρίας από νωρίς στο άνοιγμα κερδίζειέδαφος και έτσι δυναμικά στο προσκήνιο έρχονται τα ανοίγματα που την προωθούν,όπως η σικελική άμυνα, τα ινδικά συστήματα, πλευρικά ανοίγματα κτλ. Το γκαμπίτης βασίλισσας όμως και η σλαβική άμυνα, καθώς και η ισπανική, δεν χάνουνκαθόλου σε συχνότητα εμφάνισης, όσο κι αν αλλάζουν οι εποχές.
Πριν από κάποιο καιρό, σκέφτηκα να «μετρήσω» με κάποιο τρόποτην συχνότητα εμφάνισης των διαφόρων ανοιγμάτων ανά εποχές. Επέλεξα να κάνω μιαμικρή έρευνα στους τελικούς των παγκοσμίων πρωταθλημάτων. Να δω δηλαδή, τιεπέλεξαν να παίξουν οι κορυφαίοι παίχτες κάθε εποχής, στην κορυφαία συνάντηση,στον τελικό του παγκοσμίου πρωταθλήματος. Θεωρώ πως είναι ένα σχετικά αξιόπιστοδείγμα, για μια γενικότερη εκτίμηση, όσον αφορά στη δημοτικότητα τωνανοιγμάτων.
Φυσικά σε έναν τελικό παγκοσμίου πρωταθλήματος, έναςσκακιστής μπορεί να αλλάξει πράγματα στο ρεπερτόριο του, για αιφνιδιασμό τουαντιπάλου, παραδείγματος χάριν. Δεν παύει όμως να είναι ένα καλό δείγμα για τοτι «παίζονταν» και τι «παίζεται» σήμερα, από την σκοπιά των ανοιγμάτων.
Ξεκίνησα από το πρώτο επίσημο ματς για το παγκόσμιο πρωτάθλημα.Την συνάντηση Στάινιτς – Τσούκερτορτ του 1886, φτάνοντας μέχρι τον τελικό τηςΣόφιας μεταξύ Ανάντ και Τοπάλοβ το 2010. Για την περίοδο του «διχασμού»,επέλεξα να συμπεριλάβω στην καταμέτρηση και τους τελικούς της FIDE, καθώς και τα ματς έξω από αυτήν,που στην ουσία όμως ήταν τελικοί για το παγκόσμιο πρωτάθλημα.
Ας δούμε λίγο τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα και ακολούθωςτην διασπορά των κύρια εμφανιζόμενων ανοιγμάτων, στο χρόνο.
Το δείγμα μας αποτελείται από 1115 παρτίδες και τασυγκεντρωτικά αποτελέσματα έχουν ως εξής:

  1. Γκαμπί της βασίλισσας μη αποδεκτό    188 παρτίδες  (16,86%)
  2. Ισπανική παρτίδα                            157               (14,08%)
  3. Σικελική άμυνα                               101               (9,06%)
  4. Σλαβική άμυνα                                 95               (8,52%)
  5. Νιμζοϊνδική άμυνα                            67               (6,01%)
  6. Γκρίνφελντ                                      64               (5,74%)
  7. Γαλλική άμυνα                                 56               (5,02%)
  8. Αγγλική παρτίδα                               56               (5,02%)
  9. Ινδική της βασίλισσας                        49               (4,39%)
  10. Κάρο Καν                                        41               (3,68%)
  11. Ινδική του βασιλιά                            39               (3,50%)
  12. Ιταλική παρτίδα/Γκαμπί Έβανς             32               (2,87%)
  13. Ρώσικη παρτίδα                                28               (2,51%)
  14. Καταλανική παρτίδα                          25               (2,24%)
  15. Γκαμπί της βασίλισσας αποδεκτό         24               (2,15%)
  16. Ολλανδική άμυνα                             16               (1,43%)
και ακολουθούν:
Πιόνι της βασίλισσας 13
Σκωτική παρτίδα        9
Άμυνα 4 ίππων          7
Μπενόνι                   6
Άμυνα Τσιγκόριν       6
Ρέτι                        5
Άμυνα Αλιέχιν και άμυνα 2 ίππων από 4
Πίτρς και Βιεννέζικη από 3
Γκαμπί του βασιλιά, παλαιό Μπενόνι, Πολωνική, Μοντέρνα άμυνα και επίθεση Τρομπόφσκι από 2
Πιόνι του βασιλιά, Μπογκοϊνδική, Άνοιγμα Λονδίνου, Παλαιοϊνδική, Επίθεση Τόρε, Άμυνα Φιλιντόρ και Σκανδιναβική Παρτίδα από 1.

Ένα πρώτο συμπέρασμα είναι ότι το 1.δ4 κυριαρχεί στις επιλογές των παιχτών στους τελικούς.

Ένα άλλο, ότι ο «βασιλιάς των ανοιγμάτων» φαίνεται να είναι το  μη αποδεκτό γκαμπί της βασίλισσας. (Αν τώρα κάποιος συνυπολογίσει και το αποδεκτό γκαμπί της ντάμας καθώς και την Σλαβική, ως μέρος του ίδιο κατά βάση συστήματος, θα μετρήσει 307 παρτίδες συνολικά!)

Ruy Lopez

Σημαντικό είναι ότι το μη αποδεκτό γκαμπί της βασίλισσας φαίνεται να είναι το ίδιο αποδεκτό σε όλες τις περιόδους. Το μοναδικό χρονικό διάστημα που το συγκεκριμένο άνοιγμα περνάει «κρίση» είναι από το 1951 ως το 1961, όπου εμφανίζεται μονάχα μία φορά (στον τελικό του 1960 Μποτβίνικ – Ταλ). Αν εξαιρέσει κανείς αυτό το διάστημα το QGD είναι ουσιαστικά πάντα παρόν, άλλοτε λιγότερο, άλλοτε περισσότερο. Κορυφαία στιγμή ο τελικός του 1927, όπου Καπαμπλάνκα και Αλιέχιν «συζήτησαν» διεξοδικά πάνω στο συγκεκριμένο άνοιγμα, στις 32 από τις 34 παρτίδες του ματς! (για την ιστορία, οι άλλες 2 ήταν μια Γαλλική και μια Αγγλική).

Νομίζω αναμενόμενη είναι και η δεύτερη θέση της Ισπανικής. Ένα άνοιγμα, το οποίο έχει μια σταθερότητα στις εμφανίσεις του επίσης, ανεξαρτήτως εποχών. Μονάχα από το 2006 και μετά δεν έχει εμφανιστεί καμία φορά, αλλά αυτό δεν έχει να κάνει με το ίδιο το άνοιγμα, αλλά με την κυριαρχία του 1.δ4 στους τελικούς, ειδικά τα τελευταία χρόνια.
Sicilian Defense

Την Σικελική συναντάμε στην 3η θέση, πράγμα μάλλον αναμενόμενο επίσης. Εδώ όμως, αν κοιτάξουμε τις εμφανίσεις της ανά τα χρόνια, θα δούμε ότι τα πρώτα χρόνια το άνοιγμα δεν εμφανίζεται καθόλου ή εμφανίζεται σπάνια.

Από το 1886 ως το 1948 εμφανίζεται μονάχα 3 φορές! Η «άνοιξη» για την Σικελική έρχεται μόνο με την επικράτηση της Σοβιετικής σχολής και την έμφαση που αυτή δίνει στην ασυμμετρία. 
Πάρα πολλές είναι οι εμφανίσεις της Σικελικής και το διάστημα 1995-2005, ενώ τα τελευταία χρόνια πέφτει και αυτή θύμα του 1.δ4, με μονάχα 4 εμφανίσεις.
Όσον αφορά τα Ινδικά συστήματα, είναι χαρακτηριστικό ότι δεν εμφανίζονται σχεδόν καθόλου μέχρι το 1927 (μονάχα μια εμφάνιση μέχρι τότε, μια ινδική της ντάμας). Μετά την επικράτηση των υπερμοντέρνων, τα ινδικά συστήματα έχουν πλέον πρωταγωνιστικό ρόλο, κάτι που εξακολουθεί και στην περίοδο της Σοβιετικής σχολής, αλλά και μετέπειτα. Πάντως μου κάνει εντύπωση που η ινδική της βασίλισσας έχει περισσότερες εμφανίσεις από την ινδική του βασιλιά.
Catalan game

Ένα άλλο σημείο που θέλω να σταθώ, είναι η δυναμική επανεμφάνιση της Καταλανικής (κυρίως εξ αιτίας του Κράμνικ) η οποία φαίνεται να κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος τα τελευταία χρόνια. Κατά κάποιο τρόπο ο Κράμνικ επανασύνδεσε τους υπερμοντέρνους με το σήμερα, μέσω αυτού του ανοίγματος.

Προφανώς μπορούν να βγουν πολλά ακόμη συμπεράσματα, αλλά θα σταματήσω εδώ, αφήνοντας ανοιχτό το πεδίο για συζήτηση.