Πριν από 51 χρόνια, στο Curacao, ένα μικρό όμορφο νησί στην νότια καραϊβική θάλασσα, δίπλα στις ακτές της Βενεζουέλας, ο Τίγκραν Βαρντάνοβιτς Πετροσιάν κέρδιζε το 4πλων συναντήσεων πουλ τουρνουά των διεκδικητών και αποκτούσε το δικαίωμα να καθίσει απέναντι στον Μιχαήλ Μοϊσέγιεβιτς Μποτβίνικ ως διεκδικητής του παγκοσμίου τίτλου. Ήταν αυτός που λίγο αργότερα, πήρε για τελευταία φορά το στέμμα από τον «Πατριάρχη» της Σοβιετικής Σκακιστικής Σχολής.
Αυτό ήταν το τελευταίο πουλ τουρνουά που έκρινε τον διεκδηκητή, μέχρι …αύριο, όπου –όχι πια σε κάποιο εξωτικό νησί, αλλά στο Λονδίνο – ξεκινάει το πουλ τουρνουά διπλών συναντήσεων, από το οποίο θα προκύψει ο αντίπαλος του Βισβανάθαν Ανάντ για τον τελικό του παγκοσμίου πρωταθλήματος.
Μετά το Κουρασάο, η FIDE άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο θα αποφασίζονταν ο διεκδικητής σε ματς νοκ άουτ.
Το πρώτο ουσιαστικά πουλ τουρνουά το οποίο έκρινε παγκόσμιο τίτλο, ήταν αυτό του 1948, στο οποίο ο Μποτβίνικ στέφθηκε για πρώτη φορά παγκόσμιος πρωταθλητής. Βλέπετε, ο Αλιέχιν είχε πεθάνει το 1946, οπότε δεν υπήρχε κανείς για να υπερασπιστεί τον τίτλο από τον διεκδικητή Μποτβίνικ. Ουσιαστικά λοιπόν, εκείνο το τουρνουά έκρινε κατευθείαν τον παγκόσμιο πρωταθλητή.
Το 1950 στην Βουδαπέστη έγινε το επόμενο τέτοιου τύπου τουρνουά, στο οποίο ισοβάθμησαν στην 1η θέση ο Μπρονστάιν και ο Μπολεσλάβσκι. Χρειάστηκε ένα μεταξύ τους ματς, για να καθίσει τελικά ο Μπρονστάιν απέναντι από τον παγκόσμιο πρωταθλητή Μποτβίνικ.
Στην Ζυρίχη το 1953 ήταν η σειρά του Βασίλι Σμύσλοβ να θριαμβεύσει στο τουρνουά διεκδικητών, απειλώντας τον θρόνο του Μιχαήλ Μοϊσέγεβιτς και πάλι. Ο Σμύσλοβ επανέλαβε την επιτυχία του να κατακτήσει τουρνουά διεκδικητών ξανά το 1956 στο Άμστερνταμ. Αυτή τη φορά μάλιστα πέτυχε και την εκθρόνιση του «Πατριάρχη» – όχι για πολύ βέβαια.
Το τελευταίο πουλ τουρνουά πριν το …τελευταίο του Κουρασάο, έγινε το 1959 σε 3 διαφορετικές πόλεις της – πρώην – Γιουγκοσλαβίας (Μπλεντ, Ζάγκρεμπ και Βελιγράδι). Ο Μίσα Ταλ ήταν αυτός που επικράτησε, ενώ ακολούθησε μια –επίσης σύντομη – εκθρόνιση του «Πατριάρχη».
Μια παρατήρηση στατιστικής φύσεως, είναι ότι όλα τα προηγούμενα τουρνουά διεκδικητών τα κέρδισαν σκακιστές από την Ε.Σ.Σ.Δ. Θα μπορούσε ίσως να πει κανείς «κακά μαντάτα για τον Μάγκνους». Ο νεαρός Νορβηγός είναι ο μοναδικός από τους 8 διεκδικητές του σήμερα, που δεν προέρχεται από χώρα της πρώην Ε.Σ.Σ.Δ. Το συγκεκριμένο στοιχείο βέβαια, αυτό που φανερώνει πρώτιστα είναι η δυναμική της Σοβιετικής Σχολής τότε και η ουσιαστικά συνέχεια της κυριαρχίας της μέσω της βαθιάς ανάπτυξης του αθλήματος στις πρώην δημοκρατίες της και λιγότερο φυσικά είναι αποθαρρυντικό για τον ίδιο τον Κάρλσεν, ο οποίος είναι το πρώτο φαβορί για να επικρατήσει στο τουρνουά του Λονδίνου.
Ας ρίξουμε μια ματιά στους 8 διεκδικητές που θα αρχίσουν την μάχη από αύριο (Παρασκευή 15/3/2013) στο Λονδίνο, κατά σειρά αξιολόγησης:
1. Μάγκνους Κάρλσεν (Νορβηγία, 23 ετών) rating: 2872, νο1 στον κόσμο.
Αναμφίβολα ο Κάρλσεν είναι το μεγάλο φαβορί του τουρνουά. Είναι το νο1 στον κόσμο σε elo, έχοντας μάλιστα 62 μονάδες διαφορά από τον 2ο. Εκτός τούτου δείχνει να είναι σε εξαιρετική κατάσταση, χάνει πάρα πολύ δύσκολα και σπάνια παρτίδα, ενώ η εξαιρετική φυσική του κατάσταση και το νεαρό της ηλικίας θα είναι πλεονέκτημα σε ένα τόσο δύσκολο τουρνουά 14 γύρων. Ο Κάρλσεν φημίζεται για την βαθιά κατανόηση όλων των τύπων θέσεων με την μεγάλη του ισχύ να αυξάνει στο φινάλε, όπου πολύ συχνά ένα απειροελάχιστο πλεονέκτημα του αρκεί για την νίκη.
Ο ίδιος σε πρόσφατη συνέντευξη του ανέφερε ότι θεωρεί ως κύριο αντίπαλο του τον Αρονιάν, έχω όμως την αίσθηση ότι ο Κράμνικ θα είναι αυτός που θα τον κυνηγήσει μέχρι τέλους.
2. Βλάντιμιρ Μπορίσοβιτς Κράμνικ (Ρωσία, 38 ετών) rating: 2810, νο2
Ο Βλάντιμιρ Κράμνικ έχει υπάρξει ήδη παγκόσμιος πρωταθλητής και είναι ο μοναδικός από τους 8 διεκδικητές που έχει πετύχει κάτι τέτοιο. Είναι ο άνθρωπος που εκθρόνισε τον Κασπάροβ το 2000, ενώ διατήρησε τον τίτλο του τόσο απέναντι στον Λέκο, όσο και απέναντι στον Τοπάλοβ, πριν τον απολέσει από τον Ανάντ το 2008.
Ένα στοιχείο που νομίζω ότι έχει σημασία, είναι το γεγονός ότι ο Κράμνικ διατηρεί μέχρι και σήμερα θετικό σκορ απέναντι στον Κάρλσεν σε παρτίδες κανονικού χρόνου. Από της 17 που έχουν παίξει, 10 έχουν τελειώσει ισόπαλες, ενώ ο Ρώσος έχει 4 νίκες, έναντι τριών του Νορβηγού.
Θεωρώ τον Κράμνικ ως τον σπουδαιότερο σκακιστή στην μετά Κασπάροβ εποχή. (Ο Κάρλσεν έχει φυσικά – όντας πολύ νεότερος – όλο το χρόνο και σημαντικές πιθανότητες μπροστά του για να αλλάξει αυτή την εκτίμηση). Υπήρξε ο παίχτης που εκθρόνισε τον Γκάρι όταν ήταν στα καλύτερα του και όχι κάποιος παλαίμαχος. Έχει παίξει πολύ σπουδαίο σκάκι, ενώ έχει προσφέρει πάρα πολλά στην θεωρία του παιχνιδιού. Η Ισπανική έγινε όπλο για τα μαύρα χάρις στον Κράμνικ, ενώ και η Καταλανική βγήκε από την ναφθαλίνη και έγινε ξανά άνοιγμα αιχμής. Επίσης συναρπαστική είναι η ικανότητα του να παρακάμπτει πολλές φορές το μέσον, μεταπηδώντας ουσιαστικά από το άνοιγμα στο φινάλε, όπου από μια απειροελάχιστη υπεροχή έχει πετύχει συχνά σπουδαίες νίκες. Αν βρεθεί σε καλή κατάσταση – είναι πλέον σε ηλικία τέτοια που οι 14 γύροι σε τέτοιο επίπεδο θα συσσωρεύσουν μεγάλη κούραση πάνω του, καθώς και η φυσική του κατάσταση δεν είναι συγκρίσιμη με αυτή του Κάρλσεν – δεν θα είναι έκπληξη να κατακτήσει το τουρνουά.
3. Λεβόν Αρονιάν (Αρμενία, 31 ετών) rating 2809, νο3
Ο Αρονιάν είναι ένας πολύ σταθερός παίχτης, παρ’ ότι το τελευταίο διάστημα έδειξε να μην είναι σε καλή φόρμα (τουρνουά Λονδίνου και Βάικ Ααν Ζεε). Οπωσδήποτε είναι εκ των φαβορί, ενώ όπως αναφέραμε και πριν ο ίδιος ο Κάρλσεν τον χαρακτήρισε ως τον σημαντικότερο αντίπαλο του. Μεγάλο πλεονέκτημα για τον Αρμένιο θα είναι η πολύ καλή προετοιμασία – στοιχείο που τον χαρακτηρίζει πάντα – αλλά και η στρατηγική του κατανόηση. Έχω την αίσθηση ότι μειονέκτημα για τον Αρονιάν θα είναι η έλλειψη μαχητικότητας σε θέσεις που δεν του ταιριάζουν. Από την άλλη έχει την ικανότητα να δημιουργεί θέσεις που οξύνουν την δημιουργικότητα του. Θεωρώ επίσης ότι είναι ο ένας εκ των τριών που μπορούν να επιτύχουν νίκη απέναντι στον Κάρλσεν (οι άλλοι δύο είναι ο Κράμνικ και ο Ιβαντσούκ). Φυσικά αυτή είναι μια καθαρά προσωπική εκτίμηση.
4. Τέιμουρ Ρατζάμποβ (Αζερμπαϊτζάν, 26 ετών) rating 2793 νο 4
Πιστεύω ότι ο Ρατζάμποβ έχει κάποιες – έστω και ελάχιστες – πιθανότητες να κάνει την έκπληξη. Μειονέκτημα για τον ίδιο είναι το γεγονός ότι έχει μικρή αγωνιστική παρουσία το τελευταίο διάστημα, ενώ στα πλεονεκτήματα του είναι η μεγάλη μαχητικότητα του ειδικά με τα μαύρα. Ελπίζω να δούμε αρκετές Ινδικές του βασιλιά από τον Ράτζα, τον οποίο δεν ξεγράφω καθόλου. Πιστεύω ότι μπορεί να μείνει μέχρι το τέλος στο «κόλπο».
5. Αλεξάντερ Γκριστσούκ (Ρωσία, 30 ετών) rating 2764 νο 10
Ο Σάσα έχει κι αυτός τα δικά του δυνατά σημεία. Την πολύ γρήγορη σκέψη (αν το τουρνουά ήταν μπλιτς θα ήταν εκ των φαβορί), την οξεία τακτική αίσθηση, την ικανότητα σε συνθήκες πίεσης χρόνου. Όμως δεν νομίζω ότι μπορεί να ανταπεξέλθει σε έναν τέτοιο μαραθώνιο παραμένοντας κοντά στους υπόλοιπους ως το τέλος. Πρώτα πρώτα, ο ίδιος έχει βάλει σε δεύτερη μοίρα το σκάκι του, επιλέγοντας άλλες δραστηριότητες και αυτό φυσικά είναι δικαίωμα του. Είναι από τους παίχτες που πιστεύω ότι αν είχε κίνητρο και δούλευε θα μπορούσε να είναι στο 2800. Με τα τωρινά δεδομένα δεν πιστεύω ότι έχει καμιά τύχη στο τουρνουά. Θα ρισκάρω μάλιστα και την πρόβλεψη ότι – παρ’ ότι μου είναι πολύ συμπαθής- θα τερματίσει τελευταίος.
6. Βασίλι Ιβαντσούκ (Ουκρανία, 44 ετών) rating 2757, νο 13
Πανσκακιστή τον είχε χαρακτηρίσει ο Ηλίας Κουρκουνάκης σε μια συζήτηση που είχαμε πρόσφατα. Είναι ο πιο επιτυχημένος χαρακτηρισμός που έχω ακούσει για τον «Τσάκυ». Δεν πιστεύω ότι μπορεί να κερδίσει το τουρνουά, αλλά είναι αυτός που έχει την ικανότητα να το κάνει «άνω κάτω» πετυχαίνοντας απρόσμενα αποτελέσματα που θα επηρεάσουν την εξέλιξη των πραγμάτων. Το σκάκι του, στις καλές του μέρες, είναι σίγουρα εξαιρετικά ενδιαφέρον. Παίζει τα πάντα και από αυτή την άποψη είναι σωστό αυτό που λένε πολλοί, ότι δηλαδή δεν έχει νόημα να προετοιμαστεί κάποιος εναντίον του.
7. Πίτερ Σβίντλερ (Ρωσία, 37 ετών) rating 2747, νο 14
Ο Σβίντλερ αποτελεί μυστήριο για μένα. Από την μία, θα έλεγα πώς – όπως ακριβώς και ο Γκριστσούκ – έχει χάσει το κίνητρο του, ενώ είναι επίσης μια προσωπικότητα με πολλά ενδιαφέροντα, ο οποίος δεν έχει δοθεί αποκλειστικά στο σκάκι. Από την άλλη διαβάζω ότι έχει κάνει μεγάλη προετοιμασία για το τουρνουά, όχι μόνο σκακιστική, αλλά και φυσικής κατάστασης, καθώς λέγεται ότι έχει χάσει 20 κιλά. Άρα λοιπόν έρχεται να πουλήσει ακριβά το τομάρι του. Θεωρώ ότι θα κάνει καλό τουρνουά, ίσως σημειώσει και κάποια αποτελέσματα – έκπληξη, αλλά δεν νομίζω ότι μπορεί να φτάσει να διεκδικεί την πρωτιά. Εξ άλλου, όπως και να το κάνει κανείς, οι 125 βαθμοί της διαφοράς του από τον Κάρσλεν, δεν είναι ζήτημα μονάχα …βάρους.
8. Μπόρις Γκέλφαντ (Ισραήλ, 45 ετών) rating 2740, νο 18
RESPECT! – που λένε και στο Λονδίνο. Ο Γκέλφαντ είναι ένας τρομερός μαχητής, ένας σπουδαίος παίχτης που έχει ξεπεράσει τον εαυτό του. Δεκαετίες στην ελίτ του παγκόσμιου σκακιού, ίσως δεν άνηκε ποτέ στους απολύτως κορυφαίους, δεν παύει όμως να ήταν πάντα ένας μαχητής της σκακιέρας και μια προσωπικότητα σεβαστή από όλους. Στον προηγούμενο κύκλο των διεκδικητών ξεπέρασε τον εαυτό του. Τον βοήθησε και το φορματ με τα μικρά ματς των 4 παρτίδων και κατάφερε το ανέλπιστο από πολλούς. Να κερδίσει και να προκριθεί στον τελικό. Μπορεί ο Κάρλσεν να μην συμμετείχε, αλλά με τους Αρονιάν και Κράμνικ μέσα, οι περισσότεροι δεν του έδιναν καμιά τύχη. Έπαιξε μαχητικά όπως πάντα και αρκετά δημιουργικά. Το ίδιο έκανε και στον τελικό κι ας έχασε από τον Ανάντ. Είμαι σίγουρος ότι και σε αυτό το τουρνουά θα δώσει τα πάντα και δεν θα είναι σε καμιά περίπτωση κομπάρσος. Όμως, κακά τα ψέματα, με τον τωρινό τρόπο διεξαγωγής, ο Μπόρις δεν έχει πιθανότητες να κερδίσει το τουρνουά. 14 εξαντλητικοί γύροι, θα είναι ένα έργο πολύ δύσκολο γι’ αυτόν. Υπάρχει μεγάλη διαφορά (παιχτική) από τον Κάρλσεν, αλλά και τους Κράμνικ και Αρονιάν. Όμως πιστεύω ότι ο Γκέλφαντ θα δώσει και πάλι ότι μπορεί και κάτι παραπάνω. Πιστεύω ότι θα τερματίσει πάνω από Σβίντλερ και Γκριστσούκ.
Όπως ήδη αναφέρθηκε το τουρνουά ξεκινάει αύριο, στις 16:00 ώρα Ελλάδος. Το πλήρες πρόγραμμα, καθώς και οι παρτίδες, φωτογραφικό υλικό κτλ, στην επίσημη ιστοσελίδα της διοργάνωσης: http://london2013.fide.com/en/main-page.
Σκακιστικός Όμιλος Ανωγείων (Chess Club of Anogia) 
Πρόσφατα σχόλια