Πρωταθλητής Ανωγείων με το απόλυτο 7/7 ανακηρύχτηκε ο Fide Master Γιάννης Μαρής, ταυτόχρονα σχεδόν με την ολοκλήρωση της μεταγραφής του από τον ΟΦΗ στον ΣΟ Ανωγείων. Ο Γιάννης έπαιξε χωρίς αμφιβολία το καλύτερο σκάκι σε όλη τη διάρκεια του πρωταθλήματος και είναι δίκαια ο νέος πρωταθλητής Ανωγείων. Την 2η θέση κατέκτησε ο Σταύρος Λυράκης, με 6 βαθμούς, ο οποίος τίμησε με την παρουσία του τη διοργάνωση και τον ευχαριστούμε πολύ για την συμμετοχή του. Στην 3η θέση βρέθηκε ο Μανόλης Νταγιαντάς με 5 βαθμούς, ενώ 4ος τερμάτισε ο Γιώργης Νταγιαντάς με 4 για τον οποίο το συγκεκριμένο πρωτάθλημα μπορεί να χαρακτηριστεί ως πλήρως επιτυχημένο, καθώς μπήκε στο τουρνουά χωρίς έλο και βγαίνει με 1583 διεθνές, ενώ ίσως έπαιξε και την πιο όμορφη κίνηση του πρωταθλήματος, όταν στην 19η κίνηση του τελευταίου γύρου «ανακάλυψε» το 19. Bh3.
Στους 4 βαθμούς επίσης, ισοβάθμησαν οι Γιάννης Χαιρέτης, Γιώργος Χαιρέτης και Γιάννης Μέμος. Μετά την άρση των ισοβαθμιών, ο Γιάννης Χαιρέτης κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στην ηλικία κάτω των 18 ετών, ενώ το αργυρό κατέκτησε ο Γιώργος Χαιρέτης και το ασημένιο ο Γιάννης Μέμος. Την δεκάδα συμπλήρωσαν ισοβαθμώντας στους 3,5 βαθμούς οι Γιώργος Καλλέργης (8ος μετά από ένα πολύ καλό τουρνουά), Δημήτρης Νταγιαντάς (9ος) και Μανόλης Φασουλάς (10ος, διεκδικούσε το χάλκινο μετάλλιο μέχρι τον τελευταίο γύρο).
Στην τελετή λήξης, την απονομή στους 3 πρώτους νικητές έκανε ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Ανωγείων κ. Κονιός Δημήτρης, ο οποίος τίμησε με την παρουσία του την διοργάνωση και τον ευχαριστούμε γι’ αυτό. Στους 3 νικητές κάτω των 18 ετών την απονομή έκανε ο πρωτεργάτης του Ανωγειανού σκακιού Μανόλης Φασουλάς.
Ας δούμε αναλυτικά τι έγινε στον τελευταίο γύρο, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στον φοβερό και τρομερό Βίκτωρ Κορτσνόι: 1. FIDE MASTER Μαρής Ιωάννης – Νταγιαντάς Δημήτρης 1 – 0 (Γκαμπί της Βασίλισσας μη αποδεκτό, Σλαβική άμυνα D11)
Ο Γιάννης Μαρής, κερδίζοντας και στον έβδομο γύρο πέτυχε το απόλυτο 7/7 και κατέκτησε το πρωτάθλημα χωρίς να παραχωρήσει ούτε ισοπαλία. Είναι πολύ σημαντικό για τον ΣΟ Ανωγείων να έχει στις τάξεις του τον Γιάννη Μαρή, όχι μόνο ως παίχτη αλλά και ως πρώτο προπονητή του συλλόγου. 2. Νταγιαντάς Γιώργης – Λυράκης Σταύρος 0 – 1 (Άνοιγμα Ρέτι Α04)
Πολύ όμορφη παρτίδα, με μεγάλη ένταση. Σίγουρα η καλύτερη παρτίδα του Γιώργη στο τουρνουά, παρά την ήττα. Το 19.Bh3 ήταν μαγική στιγμή. Ο Σταύρος χρειάστηκε να επιστρατεύσει όλη την πείρα και την γνώση του στα φινάλε για να κερδίσει τελικά την παρτίδα με εντυπωσιακό τρόπο στο τέλος. Νίκη που του εξασφάλισε την 2η θέση και το ασημένιο μετάλλιο με 6 βαθμούς. 3. Νταγιαντάς Μανόλης – Φασουλάς Μανόλης 1 – 0 (Μη αποδεκτό γκαμπί της Βασίλισσας, Σλαβική Άμυνα D15)
Ο νικητής θα έπαιρνε την 3η θέση και το χάλκινο μετάλλιο. Αυτό το ήξεραν και οι δύο. Ως αποτέλεσμα η μάχη άναψε νωρίς καθώς και οι δύο παρατάξεις αναζητούσαν τη νίκη και μόνο. Τα μαύρα επιτέθηκαν πρώιμα. Η βασίλισσα τους αποκομμένη από το υπόλοιπο στράτευμα, έγινε στόχος ενός μακρόπνοου σχεδίου των λευκών για τον εγκλωβισμό της. Εν τέλει τα λευκά κατάφεραν να υλοποιήσουν το σχέδιο με όμορφο τρόπο και να παγιδεύσουν την μαύρη ντάμα κερδίζοντας την παρτίδα και την 3η θέση. 4. Χαιρέτης Γιώργος – Χαιρέτης Γιάννης ½ – ½ (Ρουί Λοπέζ C80)
Ισοπαλία ήταν το αποτέλεσμα στην αναμέτρηση των δύο αδερφών, με το οποίο και οι δύο έκλεισαν ένα επιτυχημένο τουρνουά που τους έφερε στην 1η και 2η θέση κάτω των 18 ετών. 5. Μέμου Ευαγγελία – Μέμος Γιάννης 0 – 1 (Σικελική Άμυνα, επιταχυνόμενος Δράκος Β34)
Με νίκη έκλεισε το τουρνουά του ο Γιάννης Μέμος, με την οποία έφτασε τους 4 βαθμούς και κατέκτησε το χάλκινο μετάλλιο κάτω των 18 ετών. 6. Καλλέργης Γιώργης – Κονιός Χάρης 1 – 0 (Ινδική Άμυνα του Βασιλιά, βαριάντα Πετροσιάν Ε93)
Συναρπαστική παρτίδα, συγκέντρωσε αρκετούς θεατές κοντά της. Τα λευκά απέκτησαν υπεροχή από το άνοιγμα και ολοκλήρωσαν με μια εντυπωσιακή θυσιαστική επίθεση που κατέληξε σε ματ. 7. Σαλούστρος Κώστας – Κακαζιάνη Τζούλια 0 – 1 (Ιταλική Παρτίδα C50)
Σε κερδισμένο φινάλε οδήγησαν την παρτίδα τα μαύρα και πήραν τον πόντο, φτάνοντας στους 3 βαθμούς και στην 11η θέση στο πρωτάθλημα. 8. Σαλούστρου Δέσποινα – Μιρζάκ Βαλέρια 1 -0 (Ρουί Λοπέζ, βαριάντα αλλαγής C68)
Με μια όμορφη νίκη ολοκλήρωσε η Δέσποινα το μεστό τουρνουά που έκανε, συγκεντρώνοντας συνολικά 3 βαθμούς και κατακτώντας την 12η θέση. 9. Σφυρή Ολυμπία – Κονιός Γιώργος 1 – 0 (Ρουί Λοπέζ βαριάντα Κορντέλ C64)
Μαχητικά έπαιξε η Ολυμπία όλες τις παρτίδες της και αυτή η νίκη ήρθε ως επιστέγασμα των προσπαθειών της. Πολύτιμες εμπειρίες πήρε από την συμμετοχή του στο πρωτάθλημα ο μικρός Γιώργος Κονιός, ο οποίος ευχαριστιέται το παιχνίδι και αγωνίζεται με μεγάλη όρεξη. Σίγουρα το μέλλον θα τον βρει ισχυρότερο.
ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΝΙΚΗΤΩΝ
Οι τρεις νικητές του τουρνουά, αμέσως μετά την απονομή δήλωσαν: FM Γιάννης Μαρής (1η θέση):«Αγωνιστήκαμε σε ένα ευχάριστο περιβάλλον, ενώ το πρωτάθλημα είχε πολύ καλή οργάνωση και ο χώρος αγώνων ήταν καλός. Τα αφιερώματα στους σκακιστές και το υλικό που μοιράστηκε ήταν πολύ ενδιαφέροντα και έδωσαν άλλο χρώμα στην διοργάνωση. Από σκακιστική/αγωνιστική σκοπιά, πιστεύω πως παίχθηκαν ενδιαφέρουσες παρτίδες. Τις εξετάζω ήδη μία προς μία, κυρίως για το άνοιγμα, διότι φυσικά εκτός από τις δικές μου με ενδιαφέρουν και οι υπόλοιπες ως προπονητή της ομάδας. Θα τις εξετάσω και θα βγάλω χρήσιμα συμπεράσματα για τον καθένα. Ποια είναι τα δυνατά του σημεία, τι χρειάζεται να διορθωθεί. Θα κάνουμε σοβαρή δουλειά με τα παιδιά και αν δουλέψουν και εκείνα, οι δυνατότητες βελτίωσης που υπάρχουν είναι μεγάλες. Το πρωτάθλημα ήταν μια πολύ ευχάριστη εμπειρία και χαίρομαι που η ολοκλήρωση του συνέπεσε με την ολοκλήρωση της μεταγραφής μου στον ΣΟ Ανωγείων». Σταύρος Λυράκης (2η θέση):«Ήταν ένα πολύ ωραίο πρωτάθλημα με πολύ ωραία ατμόσφαιρα. Θέλω να δώσω συγχαρητήρια σε όλους, στο σύλλογο, στην ομάδα των Ανωγείων που είναι κάτι περισσότερο από ομάδα. Πάντοτε νιώθω σαν στο σπίτι μου στα Ανώγεια, καθότι και κοντοχωριανός». Μανόλης Νταγιαντάς (3η θέση):«Πρώτα πρώτα θέλω να δώσω συγχαρητήρια σε όλους τους συμμετέχοντες, γιατί όλοι προσπάθησαν και όλοι μαζί πετύχαμε να έχουμε μια πολύ ευχάριστη διοργάνωση και να περάσουμε καλά. Συγχαρητήρια φυσικά θέλω να δώσω στον Γιάννη Μαρή και τον Σταύρο Λυράκη για την επιτυχία τους. Ο Γιάννης είναι πια μέλος της ομάδας, κάτι που μας κάνει όλους χαρούμενους. Στον Σταύρο θέλω να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ εκ μέρους όλου του ΣΟ Ανωγείων, γιατί πραγματικά τίμησε με την παρουσία του το πρωτάθλημα μας και θέλουμε να του ευχηθούμε κάθε επιτυχία στις προσπάθειες του. Συγχαρητήρια επίσης στον Γιώργη Νταγιαντά, ο οποίος γίνεται ο 9ος χρονικά σκακιστής του συλλόγου που επιτυγχάνει διεθνή αξιολόγηση και μάλιστα γίνεται το 3ο έλο της ομάδας. Συγχαρητήρια στον Γιάννη Χαιρέτη, στον Γιώργο Χαιρέτη και τον Γιάννη Μέμο για την κατάκτηση των μεταλλίων στην κατηγορία κάτω των 18 ετών. Ένα ευχαριστώ οφείλουμε όλοι οι αγωνιζόμενοι και στον διαιτητή Μιχάλη Νταγιαντά ο οποίος ήταν πανταχού παρόν εξυπηρετώντας όλες τις ανάγκες μας και κάνοντας ότι περνάει από το χέρι του για να μας διευκολύνει. Θέλω επίσης να ευχαριστήσω την Τζούλια διότι κάλυψε φωτογραφικά άλλη μια διοργάνωση ενώ έπαιζε ταυτόχρονα. Εκ μέρους όλου του ΣΟ Ανωγείων να ευχαριστήσω τον Δήμαρχο Ανωγείων κ. Μανόλη Καλλέργη και τον Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Κονιό Δημήτρη γιατί τίμησαν με την παρουσία τους το πρωτάθλημα μας στην τελετή έναρξης και λήξης αντίστοιχα. Ένα μεγάλο ευχαριστώ οφείλω επίσης στον Διενθνή Μετρ και προπονητή Ηλία Κουρκουνάκη για την σημαντική συμβολή του στα αφιερώματα που αφορούσαν τον Κέρες και τον Μπρονστάιν. Εύχομαι καλή επιτυχία στα επόμενα ατομικά τουρνουά που θα ακολουθήσουν αλλά και στο διασυλλογικό πρωτάθλημα της Γ Εθνικής που θα αγωνιστούμε».
Ακόμα μία διοργάνωση του ΣΟ Ανωγείων ολοκληρώθηκε με πλήρη επιτυχία. Συνεχίζουμε με τις προπονήσεις στα τμήματα των ακαδημιών. Συνεχίζουμε προωθώντας το σκάκι στο Δημοτικό Σχολείο Ανωγείων σε συνεργασία με τα Ιδρύματα Κασπάροβ (Kasparov Chess Foundation) και Νιάρχος (θα ακολουθήσει ξεχωριστή ανακοίνωση για αυτή την πολύ μεγάλη επιτυχία να είναι το Δημοτικό Σχολείο Ανωγείων ένα από αυτά που επιλέχθηκαν για την εφαρμογή του προγράμματος). Συνεχίζουμε αγωνιζόμενοι στα ατομικά τουρνουά και στο Διασυλλογικό. Συνεχίζουμε με το 4ο Διεθνές τουρνουά το καλοκαίρι του 2015… Συνεχίζουμε με πάθος για το σκάκι και αγάπη για την συλλογική προσπάθεια! Και η πόρτα μας είναι ανοιχτή σε όλους!
Η τελική βαθμολογία του πρωταθλήματος, έχει ως εξής:
1. Μαρής Γιάννης 7
2. Λυράκης Σταύρος 6
3. Νταγιαντάς Μανόλης 5
4. Νταγιαντάς Γιώργης 4
5. Χαιρέτης Γιάννης 4
6. Χαιρέτης Γιώργος 4
7. Μέμος Γιάννης 4
8. Καλλέργης Γιώργης 3,5
9. Νταγιαντάς Δημήτρης 3,5
10. Φασουλάς Μανόλης 3,5
11. Κακαζιάνη Τζούλια 3
12. Σαλούστρου Δέσποινα 3
13. Κονιός Χάρης 2,5
14. Μέμου Ευαγγελία 2,5
15. Μιρζάκ Βαλέρια 2
16. Σαλούστρος Κώστας 2
17. Σφυρή Ολυμπία 1,5
18. Κονιός Γιώργος 1
Με εξαιρετικά ενδιαφέρουσες παρτίδες συνεχίστηκε το 2ο Σκακιστικό Πρωτάθλημα Ανωγείων την Κυριακή 12 Οκτωβρίου. Μετά το πέρας του 2ου γύρου, μονάχα τρεις σκακιστές (Μαρής Γιάννης, Λυράκης Σταύρος και Νταγιαντάς Μανόλης) έχουν το απόλυτο 2/2, ενώ σε απόσταση αναπνοής, με 1,5/2 ακολουθούν άλλοι τρεις (Νταγιαντάς Δημήτρης, Χαιρέτης Γιάννης και Νταγιαντάς Γιώργης). Από τα αποτελέσματα του 2ου γύρου ξεχωρίζουν η νίκη του Δημήτρη Νταγιαντά επί του Μανόλη Φασουλά και η ισοπαλία μεταξύ Γιάννη Χαλκιά και Γιάννη Χαιρέτη, καθώς και η επικράτηση της Βαλέριας Μιρζάκ επί της Τζούλιας Κακαζιάνη. Ας δούμε αναλυτικά τι έγινε στην 2η αγωνιστική του πρωταθλήματος:
1. Χαιρέτης Γιώργος – FIDE MASTER Μαρής Ιωάννης 0 – 1 (Σικελική Άμυνα, βαριάντα Αλάπιν B22)
Την βαριάντα Αλάπιν επέλεξε ο μικρός Ανωγειανός σκακιστής εναντίον της Σικελικής Άμυνας του Γιάννη Μαρή. Παίχθηκε μια ενδιαφέρουσα παρτίδα, στην οποία τα μαύρα κατάφεραν με πολύ ενεργητικό παιχνίδι να εκμεταλλευτούν τις αδυναμίες στα λευκά τετράγωνα και να βγάλουν κερδισμένη θέση.
2. Λυράκης Σταύρος – Μέμος Ιωάννης 1 – 0 (Σύστημα Κόλλε D04)
Μια πολύ όμορφη παρτίδα παίχθηκε στην 2η σκακιέρα μεταξύ του Σταύρου και του Γιάννη, όπου τελικά τα λευκά έβγαλαν πλεονεκτικό φινάλε το οποίο και κέρδισαν.
3. Καλλέργης Γιώργης – Νταγιαντάς Μανόλης 0 – 1 (Ινδική Άμυνα του Βασιλιά/βαριάντα Μαρ ντε Πλάτα Ε97)
Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες παρτίδες του γύρου και αρκετά θεαματική όπως συνήθως συμβαίνει στην Ινδική Άμυνα του Βασιλιά. Λευκά και μαύρα συναίνεσαν να μπουν στην Μαρ ντε Πλάτα, ενώ ο Γιώργης με οξύ επιθετικό παιχνίδι προσπάθησε να δημιουργήσει προβλήματα στον αντίπαλο του. Τα μαύρα αντέδρασαν σωστά, «έτρεξαν» την επίθεση τους στην πτέρυγα του βασιλιά η οποία αποδείχθηκε γρηγορότερη από την αντίστοιχη των λευκών στην πτέρυγα της βασίλισσας και τελείωσαν την παρτίδα με ένα όμορφο συνδυαστικό χτύπημα.
4. Χαλκιάς Ιωάννης – Χαιρέτης Ιωάννης ½ – ½ (Αγγλικός Ουραγκοτάγκος Α15)
Εδώ είχαμε μια εξαιρετικά αμφίρροπη μάχη, ήδη από την επιλογή του ανοίγματος, όπου έγινε μια προσπάθεια των δύο παιχτών να επιβάλλουν ο ένας στον άλλο τον τύπο της θέσης που επιθυμούσαν. Τα λευκά ξεκίνησαν με Ρέτι –Τσούκερτορτ (1 Nf3) και τα μαύρα εξεδήλωσαν την πρόθεση να πάνε σε σχηματισμούς Ινδικής του Βασιλιά, οπότε τα λευκά σε μια προσπάθεια να «βγάλουν» τον αντίπαλο τους από την προετοιμασία του έπαιξαν ένα πρώιμο b4, το οποίο καταχωρείτε ως αγγλικός ουραγκοτάγκος (είχε παιχθεί ήδη και c4). Το αποτέλεσμα αυτής της μάχης του ανοίγματος ήταν οι δύο παίχτες να μπουν σε άγνωστα μονοπάτια με αποτέλεσμα να αναγκαστούν να «καταναλώσουν» πολύ χρόνο σκέψης (ο δε Γιάννης Χαλκιάς επειδή είχε μια αργοπορία στον δρόμο, είχε χάσει ήδη χρόνο από το ξεκίνημα της παρτίδας). Τα μαύρα κατάφεραν να ισορροπήσουν την θέση και να κρατήσουν την ισότητα μάλλον άνετα.
5. Κονιός Χάρης – Νταγιαντάς Γιώργης 0 – 1 (Ρουί Λοπέζ C60)
Στα «Ισπανικά πεδία» έδωσαν την μάχη τους ο Χάρης με τον Γιώργη με νικητή τον τελευταίο, ο οποίος βγήκε σε καλύτερο φινάλε.
6. Φασουλάς Μανόλης – Νταγιαντάς Δημήτρης 0 – 1 (Κλειστή Σικελική B23)
Εντυπωσιακή παρτίδα μεταξύ του Μανόλη και του Δημήτρη, κράτησε κομμένη την ανάσα αυτών που παρακολούθησαν την τελευταία φάση αυτής της μάχης, καθώς και οι δύο παρατάξεις απειλούσαν να κάνουν ματ. Η επίθεση του μικρού Ανωγειανού σκακιστή αποδείχθηκε γρηγορότερη και έτσι τα μαύρα κομμάτια έφτασαν πρώτα στον στόχο, ενώ η τελική εικόνα ματ πάνω στην σκακιέρα είναι εντυπωσιακή, καθώς ταυτόχρονα και τα λευκά απειλούν ματ αν είχαν το χρόνο της μιας κίνησης! Όπως είπε και ο Ταρτακόβερ το σκάκι είναι η τραγωδία του ενός τέμπο.
7. Σαλούστρου Δέσποινα – Σαλούστρος Κώστας 1 – 0 (Ρουί Λοπέζ, Άμυνα Βερολίνου C65)
Ενδοοικογενειακή μάχη είχαμε στην 7η σκακιέρα μεταξύ της Δέσποινας και του Κώστα με την Δέσποινα να είναι τελικά αυτή που πήρε τον βαθμό της νίκης μετά από όμορφη επίθεση στο αντίπαλο ροκέ.
8. Μιρζάκ Βαλέρια – Κακαζιάνη Τζούλια 1 – 0 (Ινδική Επίθεση του Βασιλιά Α07)
Παρτίδα με εντυπωσιακή ανατροπή, καθώς η Τζούλια έβγαλε κερδισμένη θέση, αλλά παρέβλεψε ματ σε μια κίνηση της αντιπάλου της, με αποτέλεσμα η Βαλέρια να βρεθεί νικήτρια κάνοντας έναν πολύ σημαντικό πόντο για την συνέχεια του πρωταθλήματος.
9. Σφυρή Ολυμπία – Μέμου Ευαγγελία 0 – 1 (Ινδική Επίθεση του Βασιλιά Α05)
Αγώνας μέχρις εσχάτων για την Ολυμπία και την Βαγγελιώ ο οποίος διήρκεσε 68 κινήσεις με τελική νικήτρια την Βαγγελιώ.
Ήδη από τον 2ο γύρο η μάχη άναψε για τα καλά. Η ποιότητα των παρτίδων ανεβαίνει και προμηνύεται μια συναρπαστική και αμφίρροπη μάχη για την συνέχεια. Ήδη τα ζευγάρια του 3ου γύρου προϊδεάζουν για το τι θα επακολουθήσει!
Η κλήρωση του 3ου γύρου, που θα διεξαχθεί την επόμενη Κυριακή 19 Οκτωβρίου στις 19:00, έχει ως εξής:
Μαρής Γιάννης – Λυράκης Σταύρος
Νταγιαντάς Μανόλης – Νταγιαντάς Δημήτρης
Χαιρέτης Γιάννης – Νταγιαντάς Γιώργης
Καλλέργης Γιώργης – Χαλκιάς Γιάννης
Μέμος Γιάννης – Μιρζάκ Βαλέρια
Μέμου Ευαγγελία – Χαιρέτης Γιώργος
Κονιός Χάρης – Σαλούστρου Δέσποινα
Κακαζιάνη Τζούλια – Φασουλάς Μανόλης
Σαλούστρος Κώστας – Σφυρή Ολυμπία
Ο 2ος γύρος του πρωταθλήματος, ήταν αφιερωμένος στον Μιχαήλ Ιβάνοβιτς Τσιγκόριν, υλικό σχετικό με τον οποίο μοιράστηκε σε σκακιστές και θεατές των παρτίδων.
Ξεκίνησε σήμερα στο εντευκτήριο του Σκακιστικού Ομίλου Ανωγείων, στο Δημαρχείο Ανωγείων, το 2ο Σκακιστικό Πρωτάθλημα του σωματείου μας με τις παρτίδες του 1ου γύρου.
Η τελετή έναρξης άρχισε στις 18:30 παρόντος του Δημάρχου Ανωγείων Μανόλη Καλλέργη, ο οποίος ευχήθηκε καλές παρτίδες σε όλους τους συμμετέχοντες και καλή επιτυχία σε κάθε δράση του συλλόγου, ενώ έπαιξε και την πρώτη κίνηση, στην πρώτη σκακιέρα, του FM Γιάννη Μαρή, ο οποίος αγωνιζόταν με τα λευκά εναντίον του Μανώλη Φασουλά. Για την ιστορία, η κίνηση που επέλεξε ο Γιάννης Μαρής και εκτέλεσε στην σκακιέρα ο Δήμαρχος Ανωγείων Μανόλης Καλλέργης ήταν 1.ε4.
Στην συνέχεια μοιράστηκε το υλικό για τον μεγάλο Πολωνό σκακιστή Γιόχαν Χέρμαν Τσούκερτορτ στον οποίο ήταν αφιερωμένος ο γύρος. Θέλουμε να ευχαριστήσουμε θερμά μέσω της ιστοσελίδας του συλλόγου τον Διεθνή Μετρ, συγγραφέα και προπονητή Ηλία Κουρκουνάκη, ο οποίος προσφέρθηκε να βοηθήσει στα αφιερώματα που θα γίνουν. Μας έχει ήδη στείλει αναλύσεις για τον Κέρες και τον Μπρονστάιν, κάτι που αυξάνει κατακόρυφα την ποιότητα των συγκεκριμένων αφιερωμάτων που θα ακολουθήσουν. Ηλία, ευχαριστούμε από καρδιάς…
Ο διαιτητής της αναμέτρησης Μιχάλης Νταγιαντάς μίλησε στους παίχτες επί της διαδικασίας, ενώ Πρόεδρος και Αντιπρόεδρος του σωματείου ευχαρίστησαν το Δήμαρχο Ανωγείων για την παρουσία του στην έναρξη του πρωταθλήματος και την στήριξη από τον Δήμο των δράσεων του συλλόγου.
Οι παρτίδες ξεκίνησαν στις 19:00 και υπήρξαν οι περισσότερες εξόχως μαχητικές.
Πολύ ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι η Άμυνα Αγίου Γεωργίου, ένα άνοιγμα που εμφανίζεται σπάνια σε τουρνουά, παίχθηκε όχι μία, αλλά δύο φορές σε αυτόν τον γύρο, από τον Σταύρο Λυράκη στη 2η σκακιέρα και τον Γιάννη Χαλκιά στην 4η. Και οι δύο σε δηλώσεις τους μετά το πέρας των παρτίδων εξήγησαν ότι πήραν την απόφαση κατά την διάρκεια του ταξιδιού τους από το Ηράκλειο προς τα Ανώγεια για να τιμήσουν τον Tony Miles.
Αποτελέσματα 1ου γύρου:
1. FM Μαρής Ιωάννης – Φασουλάς Εμμανουήλ 1-0 (Ιταλική Παρτίδα/Ουγγρική Άμυνα)
2. Σαλούστρος Κώστας – Λυράκης Σταύρος 0-1 (Άμυνα Αγίου Γεωργίου)
Στα rapid κρίθηκε ο τίτλος του παγκοσμίου πρωταθλήματος μεταξύ Ανάντ και Γκέλφαντ στη Μόσχα. Πάλι καλά θα πει κάποιος που δεν κρίθηκε στα μπλιτς.
Στις 12 κανονικές παρτίδες του ματς, οι δύο αντίπαλοι έκαναν από μία νίκη (πρώτος ο Γκέλφαντ, στην αμέσως επόμενη ισοφάρισε ο Ανάντ) και όλες οι υπόλοιπες έληξαν ισόπαλες. Έτσι, σήμερα στα tie breaks, οι δύο αντίπαλοι ξεκίνησαν να παίξουν 4 παρτίδες rapid (25 +10). Στην 2η παρτίδα ο Ανάντ (με τα λευκά) κέρδισε και προηγήθηκε στο σκορ. Ο Γκέλφαντ προσπάθησε να παλέψει μέχρι το τέλος αλλά ήταν σε τρομερή πίεση χρόνου. Αυτό συνέβη σε όλες τις παρτίδες. Ο Ανάντ έκανε γενικά πολύ καλύτερη διαχείριση του χρόνου. Στην τρίτη παρτίδα ο Γκέλφαντ έβγαλε μεγάλο πλεονέκτημα από το άνοιγμα (ο Χουντίνι έδινε την θέση γύρω στο 2,5) αλλά στην συνέχεια έκανε blunder (26. Rxb8) με αποτέλεσμα τα μαύρα να ισοφαρίσουν σιγά σιγά. Στην τελευταία παρτίδα ο Γκέλφαντ παρ’ ότι είχε τα μαύρα δεν είχε άλλη επιλογή από το να επιτεθεί. Έβγαλε ένα μικρό πλεονέκτημα, αλλά τελικά ο Ανάντ κράτησε άνετα και στέφθηκε ξανά παγκόσμιος πρωταθλητής επιβεβαιώνοντας την ανωτερότητα του, αν και νομίζω σε όλη τη διάρκεια του ματς δεν ήταν ο γνωστός Ανάντ. Το σκάκι του είναι σε κάμψη και αυτό είναι φανερό. Παρ’ όλα αυτά κατάφερε να διατηρήσει τον τίτλο του, δικαιώνοντας όλους αυτούς που πίστευαν ότι υπάρχει διαφορά κλάσης με τον διεκδικητή.
Με νίκη στην 7η παρτίδα (σε μια ημισλαβική, επιταχυνόμενη Μεράν) ο Ισραηλινός γκρανμετρ, Μπόρις Γκέλφαντ, πήρε το προβάδισμα (προηγείται με 4-3) στην κούρσα του τελικού του παγκοσμίου πρωταθλήματος απέναντι στον νυν παγκόσμιο πρωταθλητή, Ινδό γκρανμετρ, Βισβανάθαν Ανάντ.
Μετά από 6 συνεχόμενες ισοπαλίες, ο Γκέλφαντ κατάφερε χθες να οδηγήσει την παρτίδα σε έναν τύπο θέσης που τον βόλευε, ενώ απεναντίας δυσχέραινε την προσπάθεια του Ανάντ για απλοποιήσεις και άμεση ισοφάριση της θέσης.
Προέκυψε μια κλειστή στρατηγική θέση, με αργούς ελιγμούς, όπου ο παγκόσμιος πρωταθλητής δεν μπορούσε να βρει τρόπο να πάρει «ανάσα» απ’ την αργή, αλλά συνεχή πίεση των λευκών και όταν τελικά το επιχείρησε, με μια σειρά αυτοκαταστροφικών κινήσεων, άρχισε να ολισθαίνει προς την ήττα.
Το πρώτο συμπέρασμα είναι ότι από δω και πέρα θα δούμε έναν καλύτερο
(ή τουλάχιστον πιο μαχητικό) τελικό, καθώς στον Ανάντ δεν αρκούν πλέον οι ισοπαλίες και θα πρέπει να ρισκάρει, κάτι που δεν έκανε σε κανένα σημείο του τελικού μέχρι τώρα.
Ο Ανάντ έδινε μέχρι χθες την εντύπωση ότι ελέγχει την κατάσταση και ότι πιστεύει πώς κάποια στιγμή θα του δοθεί η ευκαιρία για την μία εκείνη νίκη που θα του εξασφάλιζε τον τίτλο. Ακόμα περισσότερο, πώς ακόμα κι αν δεν συμβεί αυτό, θα «καθαρίσει» το ματς στα tie – break games. Έστω κι αν αυτή η σκέψη δεν υπήρχε στο κεφάλι του Ανάντ, σαν αίσθηση κυριαρχούσε στην συντριπτική πλειοψηφία του σκακιστικού κόσμου, ο οποίος συνειδητά ή υποσυνείδητα, για λόγους που σε μεγάλο βαθμό μπορώ να κατανοήσω, είδε από την αρχή τον Γκέλφαντ ως …μισή μερίδα για το ρόλο του διεκδικητή του παγκοσμίου τίτλου.
Πράγματι, υπάρχει διαφορά κλάσης με τον Ανάντ. Είναι επίσης αλήθεια ότι ο Γκέλφαντ δεν είναι ο νεαρός ανερχόμενος σκακιστικός αστέρας, αλλά μάλλον ένας γκρανμετρ στην δύση της καριέρας του. Πολύ φοβάμαι ότι υποβόσκει και μια – ρατσιστική στη βάση της – αντίληψη ότι ο Μπόρις «δεν μας κάνει» και ως σουλούπι για να μοστράρετε για παγκόσμιος πρωταθλητής. Δυστυχώς έχω εντοπίσει αυτόν τον καιρό (κυρίως σε ξένα sites) δείγματα μιας τέτοιας αντίληψης, η οποία ακόμα και όταν δεν εκφράζεται ξεκάθαρα …φωσφορίζει από πίσω.
Έτσι υπήρχε η αίσθηση ότι ο οικείος Ανάντ, ο συνήθης και συνηθισμένος Βίσυ, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, θα διατηρούσε το στέμμα του. Και πράγματι είναι πολύ πιθανό να συμβεί κάτι τέτοιο, παρά που προηγείται αυτή τη στιγμή ο διεκδικητής.
Όμως ο Γκέλφαντ, δεν είναι ο μαζέτας που μπήκε στην γκαλερί Τερτιακόβ για να θαυμάσει τα εκθέματα της, βρήκε μπροστά του μια σκακιέρα και άρχισε να κουνάει τα ξυλάκια. Βρίσκεται σε αυτήν την θέση, διότι κέρδισε το τουρνουά των διεκδικητών (όποιο κι αν ήταν αυτό και όσες και όποιες αντιρρήσεις μπορεί να έχει κανείς για τον τρόπο διεξαγωγής του). Επιπλέον, έπαιξε το καλύτερο σκάκι σε αυτήν την σειρά και ενώ ούτε και εκεί ήταν το φαβορί, κατάφερε να επικρατήσει.
Ο Μπόρις Γκέλφαντ ανήκει στην ελίτ του παγκόσμιου σκακιού 20 και πλέον χρόνια. Είναι ένας γκρανμετρ με elo 2739 και δεν νομίζω να δικαιούται απαξίωσης και υποτίμησης.
Επιπλέον, δείχνει να έχει συνειδητοποιήσει ότι είναι η μία και μοναδική ευκαιρία της ζωής του και με πείθει ότι έχει κάνει ότι είναι δυνατόν, αυτός και η ομάδα του, στην προετοιμασία τους, ώστε τουλάχιστον να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και γιατί όχι να την «αρπάξει κι απ’ τα μαλλιά».
Ο Γκάρι Κασπάροβ είπε προχθές ότι δεν βλέπει κάτι το εξαιρετικό στην προετοιμασία του. Βέβαια για να είμαστε και δίκαιοι, αυτό που θα έπρεπε να έχει κάνει ο Γκέλφαντ, είναι να έχει προετοιμάσει άριστα τις βαριάντες του και να προσπαθεί να οδηγήσει τις παρτίδες σε τύπους θέσεων που τον ευνοούν. Και αυτό εχθές το κατάφερε. Το κάτι παραπάνω στην προετοιμασία, θα ήταν ίσως μια ισχυρότατη καινοτομία που θα έφερνε σε πολύ δύσκολη θέση τον Ανάντ. Αλλά πόσο εύκολο είναι αυτό, στην εποχή της κυριαρχίας των μηχανών και με αντίπαλο τον Ανάντ;
Νομίζω ότι ο Γκέλφαντ έχει «δει» και έχει προετοιμάσει τον αγώνα του όπως έπρεπε. Μπορεί στο τέλος να χάσει, αλλά δείχνει μέχρι τώρα να έχει κατανοήσει πλήρως τις ανάγκες και τις συνθήκες του τελικού.
Όσοι δε γκρινιάζουν μονίμως ότι ο τελικός αυτός είναι ο πιο αδύναμος της ιστορίας (και προφανώς αυτό το λένε λόγω Γκέλφαντ) και ονειρεύονται ζευγάρια μεταξύ των Κάρσλεν, Αρονιάν και Κράμνικ, να τους θυμίσω πολύ απλά ότι Αρονιάν και Κράμνικ πήραν μέρος στα ματς των διεκδικητών και αποκλείστηκαν, ενώ ο Κάρλσεν δεν θέλησε να αγωνιστεί.
Αντίθετα ο Γκέλφαντ, γνωρίζοντας ότι αυτά ήταν τα δεδομένα και ότι προφανώς δεν μπορούσαν να αλλάξουν για τον προηγούμενο κύκλο, αγωνίστηκε (όσο κι αν δεν συμφωνούμε όλοι σε ματς 4 παρτίδων, άλλο τόσο πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι οι συνθήκες ήταν ίδιες για όλους) επικράτησε των υπολοίπων και τώρα που κάθεται απέναντι στον παγκόσμιο πρωταθλητή, μόνο κομπάρσος δεν είναι.
Ίσως από σήμερα να δούμε έναν άλλο Ανάντ, ο οποίος θα «επιβάλει» το παιχνίδι του και θα «καθαρίσει» το ματς. Ακόμα όμως κι αν γίνει έτσι, αυτό θα είναι έργο Γκέλφαντ. Γιατί το «κερδίζω με σβηστές τις μηχανές», ο Μπόρις το κατέρριψε.
Αυτό αρκεί για μένα για να τον χαρακτηρίσω άξιο διεκδηκιτή και να του ευχηθώ να τα καταφέρει ως το τέλος και να στεφθεί παγκόσμιος πρωταθλητής. Για τα προβλήματα του θεσμού και το τι πρέπει (πολλά πρέπει) να αλλάξει, εδώ θα είμαστε να τα συζητήσουμε μετά.
Θέλω τέλος να αναφερθώ στην παρουσία του Πίτερ Λέκο εχθές ως σχολιαστής. Ήταν εξαιρετικός, με πολύ εύστοχα σχόλια. Φάνηκε μάλιστα ότι κατανοούσε την θέση και τα προβλήματα της, περισσότερο από τον Ανάντ, ενώ βοήθησε και εμένα το μαζέτα να καταλάβω τι ακριβώς έβλεπα.
Ο τελικός συνεχίζεται σήμερα στις 14:00 με την 8η παρτίδα του ματς, με τον Ανάντ λευκό. Θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον για το πώς θα προσπαθήσει να αντιδράσει. Το υπόλοιπο πρόγραμμα από δω και πέρα, έχει ως εξής:
May 21, 2012 GAME 8
May 22, 2012 REST DAY
May 23, 2012 GAME 9
May 24, 2012 GAME 10
May 25, 2012 REST DAY
May 26, 2012 GAME 11
May 27, 2012 REST DAY
May 28, 2012 GAME 12
May 29, 2012 REST DAY
May 30, 2012 TIE-BREAK GAMES (αν χρειαστούν)
May 31, 2012 CLOSING CEREMONY
Σήμερα (11/5) στις 14:00 ώρα Ελλάδας, στην TRETYAKOV GALLERY της Μόσχας, ο διεκδικητής του παγκοσμίου τίτλου, Μπόρις Γκέλφαντ, θα καθίσει απέναντι από τον παγκόσμιο πρωταθλητή Βισβανάθαν Ανάντ και θα ξεκινήσει η πρώτη από τις 12 παρτίδες του τελικού του παγκοσμίου πρωταθλήματος. Ο Γκέλφαντ κατόρθωσε να φτάσει ως τον τελικό, ενώ δεν ήταν το φαβορί. Μετά την άρνηση του Μάγκνους Κάρλσεν να λάβει μέρος στο τουρνουά των διεκδικητών, καθώς ήταν αντίθετος με τον τρόπο διεξαγωγής του, ο Λεβόν Αρονιάν κατά πρώτο λόγο και ο Βλάντιμιρ Κράμνικ ακολούθως, φάνταζαν ως οι επικρατέστεροι για να φτάσουν ως τον Ανάντ. Ο Γκέλφαντ όμως, παίζοντας κατά την γνώμη μου το καλύτερο σκάκι – σε ένα τουρνουά που δεν παίχθηκε καλό σκάκι γενικά, ενώ πολλές προκρίσεις κρίθηκαν στα rapid- δίκαια τερμάτισε πρώτος και είναι τελικά αυτός που θα διεκδικήσει. Είναι σίγουρα το αποκορύφωμα της καριέρας του Ισραηλινού γκρανμετρ.
Ο τελικός που ξεκινάει σήμερα δεν είναι σίγουρα ένας από τους πιο αμφίρροπους τελικούς στην ιστορία. Ίσα ίσα, έχει φαβορί και μάλιστα μεγάλο. Νομίζω υπάρχει η αίσθηση σε όλο τον σκακιστικό κόσμο, ότι ο παγκόσμιος πρωταθλητής δεν χρειάζεται να κάνει και πολλά για να διατηρήσει τον τίτλο του. Ακόμα και ο ίδιος ο Γκέλφαντ, σε δηλώσεις του πριν από περίπου ένα μήνα (δείτε όλο το άρθρο στο skakistiko.com) ανέφερε για τον Ανάντ: «Ελπίζω να κάνει λάθη». Μια δήλωση που φανερώνει ότι και ο ίδιος καταλαβαίνει πώς ένας καλός Ανάντ θα είναι πάρα πολύ δύσκολο να χάσει αυτό το ματς. Η στατιστική βέβαια, δείχνει ότι τις 35 φορές που έχουν βρεθεί αντιμέτωποι σε παρτίδες κανονικού χρόνου, το σκορ είναι περίπου ισόπαλο: 6 νίκες για τον Βίσυ, 5 για τον Μπόρις και 24 ισοπαλίες (μάλιστα οι 7 τελευταίες παρτίδες που έχουν παίξει, έληξαν όλες ισόπαλες).
Αντίθετα στο rapid και στο blitz, ο Ανάντ –και δεν είναι έκπληξη φαντάζομαι – κυριαρχεί απόλυτα:
+8, -1, =19 στο ράπιντ και +3, -0, =4 στο μπλιτς.
Η εμπειρία όμως του παγκόσμιου πρωταθλητή και η σκακιστική του ανωτερότητα, τον κάνει να φαντάζει ως ο απόλυτος κυρίαρχος του ματς.
Για να πω όμως την αλήθεια, ανεξάρτητα από το ποιος θα είναι ο νικητής, (πράγμα που φαντάζομαι ότι ενδιαφέρει ελάχιστα, αφού αυτό που πρωτίστως θέλουμε να δούμε όλοι είναι καλές και μαχητικές παρτίδες ανεξαρτήτως αποτελέσματος) τα περισσότερα σε αυτόν τον τελικό τα περιμένω από τον διεκδικητή. Κι αυτό γιατί ο παγκόσμιος πρωταθλητής ξέρει ότι δεν χρειάζεται να ρισκάρει κάτι ή να υπερβεί τον εαυτό του για να κερδίσει. Αν παίξει απλώς το σκάκι των δυνατοτήτων του, θα είναι ο νικητής. Αυτός που πρέπει να κάνει την υπέρβαση αν θέλει να ελπίζει σε κάτι, είναι ο Γκέλφαντ. Και νομίζω πώς θα το κάνει. Είναι μαχητής ο Ισραηλινός γκρανμετρ και κυρίως ξέρει ότι αυτή είναι η ευκαιρία της ζωής του. Δύσκολα θα υπάρξει άλλη, δεδομένου του ανταγωνισμού αλλά και της ηλικίας του. Με λίγα λόγια για τον Γκέλφαντ ισχύει το κοινότοπο «ή τώρα ή ποτέ». Έχω την βεβαιότητα ότι ο Μπόρις το κατανοεί απόλυτα αυτό και δεν θα ήθελε σε καμία περίπτωση, στη μεγαλύτερη στιγμή της καριέρας του, να παίξει απλώς τον ρόλο του κομπάρσου. Άρα περιμένω να είναι αυτός που θα ανατρέψει το δοχείο με το αλάτι και το πιπέρι πάνω στην σκακιέρα.
Ενδιαφέρον θα έχει επίσης να δούμε αν ο Ανάντ θα δοκιμάσει καθόλου 1.ε4, δίνοντας στο Γκέλφαντ την ευκαιρία της σικελικής, αν και πιστεύω ότι όπως και στον προηγούμενο τελικό (Ανάντ – Τοπάλοβ), θα δούμε και πάλι 12 παρτίδες με 1.δ4 (δεν αποκλείω ίσως να υπάρξει και κάποιο 1.γ4).
Ελπίζω κάποιες από τις 12 παρτίδες να είναι πραγματικά καλές, να τις απολαύσουμε και να τις συζητάμε για καιρό.
Το πλήρες πρόγραμμα:
May 10, 2012 OPENING CEREMONY
May 11, 2012 GAME 1
May 12, 2012 GAME 2
May 13, 2012 REST DAY
May 14, 2012 GAME 3
May 15, 2012 GAME 4
May 16, 2012 REST DAY
May 17, 2012 GAME 5
May 18, 2012 GAME 6
May 19, 2012 REST DAY
May 20, 2012 GAME 7
May 21, 2012 GAME 8
May 22, 2012 REST DAY
May 23, 2012 GAME 9
May 24, 2012 GAME 10
May 25, 2012 REST DAY
May 26, 2012 GAME 11
May 27, 2012 REST DAY
May 28, 2012 GAME 12
May 29, 2012 REST DAY
May 30, 2012 TIE-BREAK GAMES (αν χρειαστούν)
May 31, 2012 CLOSING CEREMONY
Ολοκληρώθηκε η ψηφοφορία που «έτρεχε» εδώ και ένα μήνα, σχετικά με τον ισχυρότερο σκακιστή που δεν έγινε ποτέ παγκόσμιος πρωταθλητής. Ήρθε λοιπόν η ώρα, να «στεφθεί» ο ένας από τους μη εστεμμένους.
Νομίζω ότι ευθύς εξ αρχής η συγκεκριμένη μάχη ήταν υπόθεση τριών ονομάτων: Κορτσνόι, Ρουμπινστάιν και Κέρες συνέλεξαν τις περισσότερες ψήφους με την τελική σειρά κατάταξης να είναι η σειρά με την οποία αναφέρονται. Ο Βίκτωρ Λβόβιτς με 15 ψήφους, είναι κατά την γνώμη των αναγνωστών της σελίδας ο ισχυρότερος εκ των σκακιστών που έφτασαν μια ανάσα από το να γίνουν αλλά τελικά δεν έγιναν ποτέ παγκόσμιοι πρωταθλητές. Είναι θα έλεγα μια απολύτως λογική επιλογή. Πράγματι ο Κορτσνόι όχι μόνο υπήρξε τεράστιος σκακιστής, αλλά καταφέρνει ακόμα και σήμερα, έχοντας ξεπεράσει τα 80 χρόνια του βίου του, να παίζει αξιοπρεπές – τουλάχιστον – σκάκι. Γεννημένος στο Λένινγκραντ στις 23 Μαρτίου του 1931, υπήρξε διεκδικητής του παγκοσμίου πρωταθλήματος για 10 φορές, από το 1962 έως το 1991. Δύο από αυτές, το 1978 και το 1981 έφτασε ως τον τελικό, όπου αντιμετώπισε και στις δύο περιπτώσεις τον Ανατόλι Κάρποβ. Είχε ήδη αυτομολήσει στη δύση (το 1976, στην Ολλανδία) και έτσι από τους δύο τελικούς δεν έλειψε η πολιτική «απόχρωση». Κι όχι μονάχα αυτή. Παραψυχολογία, υπνωτισμοί και …γιαούρτια, δεν υπήρξαν σύμμαχοι του τρομερού Βίκτωρ. Ίσως αν έβρισκε την ψυχραιμία να ασχοληθεί μόνο με το σκάκι του, το αποτέλεσμα σε μια από τις δύο συναντήσεις να ήταν διαφορετικό. Κυρίως ο τελικός στο Μπάγκιο, καθώς ο δεύτερος στο Μεράνο ήταν μάλλον ένας καρποφικός μονόλογος. Όπως και να ‘χει ο Βίκτωρ Λβόβιτς υπήρξε για 30 χρόνια τουλάχιστον ένας εκ των κορυφαίων σκακιστών του κόσμου.
Στην δεύτερη θέση της ψηφοφορίας, με μονάχα μία ψήφο διαφορά, ο Ακίμπα Ρουμπινστάιν. 14 ψήφοι για τον «μεγάλο Ακίμπα», η μία εκ των οποίων ήταν η δική μου. Το σκέφτηκα πολύ, μεταξύ του Ρουμπινστάιν και του Κορτσνόι και το μόνο τελικά κριτήριο που υπερίσχυσε ήταν η μεγάλη αγάπη μου προς τον Ακίμπα. Έτυχε μικρό παιδί, στα πρώτα χρόνια που γνώρισα το σκάκι, να πέσουν στα χέρια μου κάποιες παρτίδες του και κάποια στοιχεία του βίου του και από τότε τρέφω μια μεγάλη συμπάθεια γι’ αυτόν. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, που ένα μικρό αφιέρωμα για τον «ραβίνο της κάισσας» αποτέλεσε την πρώτη ανάρτηση γι’ αυτό το ιστολόγιο. Μπορείτε να την διαβάσετε εδώ. Ο Ρούμπινστάιν ανέτρεψε τα δεδομένα της ζωής του για να μπορέσει να ασχοληθεί με το πάθος του. Έγινε κάποιος άλλος από αυτό που ήταν προγραμματισμένο να γίνει, γιατί πολύ απλά το ήθελε. Και μόνο γι’ αυτό θα έχει τον θαυμασμό και την εκτίμηση μου για πάντα. Όσο για το πόσο μεγάλος παίχτης υπήρξε, δεν χρειάζονται τα δικά μου λόγια.
Στην τρίτη θέση ο Παουλ Κέρες με 12 ψήφους. Ένας τεράστιος σκακιστής, για μένα ο ισχυρότερος του τουρνουά του 1948, όπως είχαν τα πράγματα εκείνη τη στιγμή. Ίσως και ο πιο αδικημένους απ’ όλους τους υπόλοιπους οι οποίοι έμειναν με άδειο το κεφάλι.
«Το θύμα του Μποτβίνικ» θα μπορούσε να πει κανείς με δυο λέξεις. Αν έγιναν όλα έτσι όπως «κυκλοφορούν» δεν είχε καν επιλογή. Το «χάνεις κάθε φορά που θα συναντηθείς με τον Μποτβίνικ ή δεν ξαναπαίζεις σκάκι» δεν είναι δίλημμα. Είναι μονόδρομος. Μα είναι τόσο δύσοσμη αυτή η ιστορία που δεν θα ήθελα να ασχοληθώ περισσότερο μαζί της. Τουλάχιστον όχι αυτό το βράδυ. Ίσως κάποια άλλη στιγμή. Ή ας το κάνει όποιος έχει διάθεση στα σχόλια.
Από εδώ και κάτω αρχίζουν οι εκπλήξεις. Περίμενα στην τέταρτη θέση έναν εκ των Μπροστάιν και Τάρρας, αλλά τελικά την κατέκτησε ο Μιχαήλ Ιβάνοβιτς Τσιγκόριν. Κάτι που με χαροποίησε ιδιαίτερα, καθώς μια δόση τσιγκορινομανίας την έχω και ‘γω (και κάπου εδώ σταματάει οποιαδήποτε άλλη ομοιότητα μου με τον Ταλ).
Ο Μιχαήλ Ιβάνοβιτς γεννήθηκε το 1850 στην Αγία Πετρούπολη και πέθανε το 1908. Θεωρείται από ορισμένους ως ο πρόδρομος της Σοβιετικής σχολής. Άργησε να μάθει σκάκι (στα 16 του), ενώ αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά σ’ αυτό, μετά τα 24.
Υπήρξε ο πρώτος διεκδικητής του παγκοσμίου τίτλου απέναντι στον Στάινιτς. Αναμετρήθηκαν 2 φορές. Πρώτα το 1889, όπου ο Στάινιτς επικράτησε με σκορ 10,5 – 6,5 και δεύτερη φορά το 1892 όπου και πάλι ο Στάινιτς επικράτησε με 12,5 – 10,5. Καθοριστική στο δεύτερο παιχνίδι ήταν η τελευταία παρτίδα, όπου ο Τσιγκόριν «έβγαλε» κερδισμένη θέση, αλλά με εκείνο το 32.Bb4 πραγματοποίησε την μεγαλύτερη ίσως «πατάτα» στην ιστορία του παιχνιδιού, επιτρέποντας στον Στάινιτς ένα απλό ματ.
Ο Τσιγκόριν ήταν θιασώτης του τακτικού παιχνιδιού, την ώρα που ο Στάινιτς έθετε τις βάσεις της στρατηγικής σχολής στο σκάκι. Η μάχη τους, πέρα από όλα τα άλλα, ήταν και μια θεωρητική μάχη.
Στο οξύ, περίπλοκο, δυναμικό παιχνίδι, ο Τσιγκόριν ήταν σαφώς ανώτερος από τους σύγχρονους του. Ο Κασπάροβ θεωρεί ότι το παιχνίδι του προαναγγέλλει αυτό του Αλιέχιν. Την ίδια ώρα ο Στάινιτς θεμελίωνε και δοκίμαζε στην πράξη τους κανόνες του στρατηγικού παιχνιδιού, κάτι που οι τακτικοί παίχτες της εποχής δεν κατανοούσαν καθόλου, με αποτέλεσμα να τους δημιουργεί στρατηγικές αδυναμίες που ο ίδιος ήξερε να αξιοποιεί, ενώ από την άλλη πολλοί από τους συνδυασμούς των τακτικών παιχτών δεν πετύχαιναν απέναντι στον Στάινιτς, ακριβώς διότι ήξερε να στήνει στρατηγικά τη θέση του, με αποτέλεσμα να μην έχει αδυναμίες.
Στο σημείο αυτό, ας αφήσω τον ίδιο τον Στάινιτς να «μιλήσει» για το πως είδε αυτές του τις αναμετρήσεις με τον Τσιγκόριν:
«Αυτή ήταν μια αναμέτρηση ανάμεσα σ’ έναν παλαιό μετρ της νέας σχολής (εννοεί τον εαυτό του) και έναν νέο μετρ της παλαιάς σχολής (εννοεί τον Τσιγκόριν). Και η νέα σχολή κέρδισε, παρ’ όλη την προχωρημένη ηλικία του μετρ. Ο νέος μετρ της παλαιάς σχολής (αναφέρεται βέβαια στην ρομαντική σχολή) θυσίαζε πιόνια και κομμάτια. Ο παλαιός μετρ της νέας σχολής προχώρησε ακόμα παραπέρα – θυσίασε ολόκληρες παρτίδες, για να δείξει πώς ακριβώς εννοούσε τις ορθές στρατηγικές αρχές».
Μια πάρα πολύ ωραία ανάρτηση με θέμα τον Μιχαήλ Ιβάνοβιτς υπάρχει στο Σκακιστικό Καφενείο. Πρόκειται για τις αναμνήσεις της κόρης του, απ’ τον πατέρα της. Όσοι δεν το έχετε κάνει, διαβάστε την εδώ.
Ακόμα μια έκπληξη στην 5η θέση, την οποία κατέκτησε με 5 ψήφους ο Γιόχαν Χέρμαν Τσούκερτορτ.
Ο Τσούκερτορτ είναι μια σχεδόν μυθική μορφή για το σκάκι. Σε αυτό συντείνουν και οι συνθήκες του βίου του. Γεννήθηκε στην Πολωνία το 1842 και πέθανε το 1888 από εγκεφαλική αιμορραγία, πάνω στη σκακιέρα, την ώρα που αγωνιζόταν, σε ηλικία 46 ετών.
Στην καταγωγή του οι ιστορικοί του σκακιού συγκλίνουν ότι ήταν Πρωσοπολωνοεβραίος. Σπούδασε χημεία και φυσιολογία, παίρνοντας διδακτορικό ιατρικής (όπως ισχυριζόταν ο ίδιος τουλάχιστον) στο Μπρεσλάου.
Η σκακιστική ακμή του τοποθετείται στα χρόνια 1870 ως 1886, όπου θεωρούνταν μαζί με τον Στάινιτς οι κορυφαίοι στον κόσμο.
Το 1883 θριάμβευσε στο τουρνουά του Λονδίνου, το ισχυρότερο ως τότε, αφήνοντας 3 βαθμούς πίσω τον Στάινιτς. Μετά από αυτό, υπήρξε η σκέψη να παίξουν αυτοί οι δύο ένα ματς για το παγκόσμιο πρωτάθλημα (το πρώτο επίσημο ματς που έγινε για το παγκόσμιο πρωτάθλημα). Ορίστηκε για το 1886, όμως εκείνη τη χρονιά ο Τσούκερτορτ κλήθηκε να υπηρετήσει στον Αυστροουγγρικό πόλεμο. Τραυματίστηκε στη μάχη και παρασημοφορήθηκε όχι μια, αλλά 7 φορές (ή τουλάχιστον έτσι ισχυρίζονταν ο ίδιος)
Επέστρεψε για το ματς με τον Στάινιτς. Είχε αποκτήσει όμως μόνιμο νευρολογικό πρόβλημα. Ξεκίνησε εντυπωσιακά το ματς προηγούμενος με 4-1!. Παρόλα αυτά, όσο προχωρούσαν οι παρτίδες, τόσο περισσότερο ο Τσούκερτορτ κατέρρεε και έχασε τελικά με 12,5 – 7,5.
Μετά την ήττα η κατάσταση της υγείας του επιδεινώθηκε. Και ο ίδιος δεν μπορούσε να το χωνέψει. Ο γιατρός του, του τόνισε κατηγορηματικά ότι πρέπει να σταματήσει το σκάκι. Ο Γιόχαν Τσούκερτορτ δεν θέλησε ούτε να το σκεφτεί. Έτσι, δύο χρόνια μετά πέθανε πάνω στη σκακιέρα.
Πρόσφατα ξεκίνησε μια προσπάθεια αποκατάστασης του τάφου του. Ο Τσούκερτορτ είναι θαμμένος στο Brompton Cemetery του Λονδίνου, αλλά ο τάφος είχε καλυφθεί από χόρτα και χώμα.
Και η αθάνατη του:
Ακολουθούν με τις ίδιες ψήφους (4) ο Δρ. Ζίγκμπερ Τάρας και ο Νταβίντ Μπρονστάιν.
Για τον δόκτορα από την Νυρεμβέργη θεωρώ πώς ο κυριότερος λόγος που δεν κατέκτησε το στέμμα ήταν η αναβλητικότητα του να προκαλέσει τον Λάσκερ όταν ήταν ακόμα στην ακμή του. Το 1903, όταν τελικά το έκανε μετά την μεγάλη του νίκη στο τουρνουά του Μόντε Κάρλο, κατάφερε να τραυματιστεί σε παγοδρομία με αποτέλεσμα το ματς (είχε οριστεί για το 1904) να αναβληθεί, ενώ το 1908 ο Τάρρας ήταν ήδη 46 ετών. Οι χρυσές μέρες είχαν παρέλθει. Εκεί που έπρεπε να είχε διεκδικήσει το πρωτάθλημα πριν 14 χρόνια, έφτασε να το κάνει τώρα. Όμως ο Λάσκερ ήταν σε διαστημική τροχιά, την ώρα που η άμαξα του Τάρρας είχε αρχίσει να ασθμαίνει. Ο Λάσκερ επιβλήθηκε εύκολα με 10,5 – 5,5.
Ο Νταβιντ Μπρονστάιν έφτασε ως τον τελικό το 1951. Απέναντι του είχε τον Μιχαήλ Μποτβίνικ. Ο Μπρονστάιν δεν κατάφερε να πάρει τον τίτλο παρότι δεν έχασε το ματς. Ο «πατριάρχης» διατήρησε τον τίτλο του, όπως όριζαν οι κανονισμοί, παρ’ ότι το ματς έληξε ισόπαλο.
Στην τελευταία θέση με 1 ψήφο ο Έφιμ Μπογκολιούμποβ.
Ο Μπογκολιούμποβ υπήρξε από τους ισχυρότερους σκακιστές των αρχών του περασμένου αιώνα. Ειδικά στο διάστημα 1920 – 1935 θεωρούνταν από τους κορυφαίους στον κόσμο. Τα αναφέρω όλα αυτά καθώς δέχτηκα «επίθεση» από φίλο γιατί τον συμπεριέλαβα στην ψηφοφορία: «Μα καλά τον Μπόγκο; Κι άφησες έξω τον Μάρσαλ;» Πράγματι για τον Μάρσαλ έχει δίκιο. Ο οποίος είναι και προσωπική μου συμπάθεια. Θα έπρεπε να τον έχω συμπεριλάβει.
Υπάρχει ένα ωραίο «ανέκδοτο» με τον Αλιέχιν και τον Μπόγκο, από τον οποίο δεν έλειπε η αυτοπεποίθηση (χαρακτηριστικό είναι ότι έχει πει «Όταν έχω τα λευκά, κερδίζω γιατί έχω τα λευκά. Όταν έχω τα μαύρα, κερδίζω γιατί είμαι ο Μπογκολιούμποβ»).
Οι συνεχείς αναμετρήσεις τους με τον Αλιέχιν είχαν δημιουργήσει μια αντιπαλότητα, ενώ δεν έλλειπαν και ο εκατέρωθεν αντεγκλήσεις.
Σε κάποιο τουρνουά, σε ένα πηγαδάκι, ο Μπογκολιούμποβ μη χάνοντας την ευκαιρία, κάτι πάλι ξεστόμισε για τον Αλιέχιν και ένας δημοσιογράφος που ήταν παρόν, έτρεξε να το προφτάσει στον Αλιέχιν, σίγουρος ότι θα βγάλει θέμα.
Ο Αλιέχιν, αφού τον άκουσε, αντί για άμεση απάντηση, σκαρφίστηκε ένα όνειρο και του λέει: «Θέλω να σου περιγράψω ένα όνειρο που είδα χθες το βράδυ. Είδα, που λες, ότι πέθανα και στην πύλη του παραδείσου με περίμενε ο Άγιος Πέτρος, ο οποίος με ρώτησε τι ήμουνα εκεί κάτω στη γη, όσο ήμουν ζωντανός. Του απάντησα μετρ και παγκόσμιος πρωταθλητής στο σκάκι. Τότε μου είπε: «Λυπάμαι κύριε μου, αλλά, ξέρετε, σε όλους τους μετρ στο σκάκι απαγορεύεται η είσοδος στον παράδεισο» και μου έδειξε το δρόμο για την κόλαση. Θλιμμένος, γύρισα να φύγω, όταν ξαφνικά πήρε το μάτι μου μέσα στον παράδεισο τον Μπογκολιούμποβ να κάθεται μακάριος. Επέστρεψα να διαμαρτυρηθώ στον Άγιο Πέτρο, λέγοντας του: «Μου είπατε ότι οι μετρ στο σκάκι δεν μπαίνουν στον παράδεισο. Εγώ όμως βλέπω μέσα τον Μπογκολιούμποβ». Τότε ο Άγιος Πέτρος γέλασε και μου είπε: «Μα, ο Μπογκολιούμποβ δεν είναι μετρ. Απλώς νομίζει ότι είναι!».
Τα αναλυτικά αποτελέσματα της ψηφοφορίας: (περιμένω ιδέες για την επόμενη).
Εκείνος ο πρώτος τελικός, άφησε πίσω του μια τεταμένη ρευστότητα και μια γεμάτη αγωνία υπομονή. Κάτι είχε αλλάξει, αυτό ήταν βέβαιο. Ο Ανατόλι Κάρποβ είχε χάσει μια ανεπανάληπτη ευκαιρία, όχι μόνο να διατηρήσει τον τίτλο του, αλλά και να αποκτήσει τεράστιο ψυχολογικό -τουλάχιστον- πλεονέκτημα σε οποιαδήποτε πιθανή μελλοντική αναμέτρηση με τον Κασπάροβ. Αντίθετα ο διεκδικητής είχε αποκομίσει τα περισσότερα οφέλη. Ποιος να του το έλεγε, όταν το σκορ ήταν στο 4-0 ή στο 5-0 εις βάρος του, ότι τελικά θα επιβίωνε απ’ αυτό το ματς και μάλιστα θα κέρδιζε και τις εντυπώσεις στο μεγαλύτερο μέρος του σκακιστικού κόσμου, μετά τη διακοπή του τελικού.
Τα σημαντικότερα όμως ήταν άλλα για τον Κασπάροβ. Αυτά τα περιβόητα «48 δωρεάν μαθήματα» ήταν όντως μαθήματα. Θα έλεγε κανείς πώς ο Γκάρι έπαιξε ένα μαραθώνιο ματς προετοιμασίας με τον ίδιο τον παγκόσμιο πρωταθλητή, πριν πάει να τον αντιμετωπίσει στ’ αλήθεια. Είχε επίσης υποστεί την ψυχρολουσία. Ίσως τον Σεπτέμβριο του 1984 η εικόνα του Κάρποβ να προκαλούσε δέος στον νεαρό Γκάρι. Έναν χρόνο αργότερα, τον να τον βλέπει απέναντι του ήταν απλά ρουτίνα.
Tchaikovsky Hall
Στις 3 Σεπτεμβρίου του 1985, στο επιβλητικό μέσα στην ατσουμπαλοσύνη του Tchaikovsky Hall στη Μόσχα, οι δύο μονομάχοι ξεκίνησαν το ματς για το παγκόσμιο πρωτάθλημα. Ετούτος ο τελικός δεν θα μπορούσε εξ ορισμού να είναι ξανά ένας μαραθώνιος δίχως τέλος, καθώς η FIDE, θέλοντας να αποφύγει κάτι ανάλογο, όρισε ότι ο στόχος κάθε παίχτη είναι και πάλι οι 6 νίκες, αλλά με τον περιορισμό των 24 παρτίδων.
Ο παγκόσμιος πρωταθλητής είχε φτάσει στα 34 του χρόνια, ενώ το elo του εκείνη τη στιγμή ήταν 2720. Την ομάδα του αποτελούσαν οι GM Μακαρίτσεφ και Ζάιτσεφ, ενώ βοηθούσαν και ο Έφιμ Γκέλερ με τον Εβγκένι Βασιούκοβ.
Ο Γκάρι Κασπάροβ ήταν 22 χρονών. Το elo του είχε φτάσει στο 2700. Στην ομάδα του, επίσημοι αναλυτές ήταν ο Νικίτιν και ο Ντόρφμαν, ο οποίος αντικατέστησε τον Τιμοσένκο. Ο τελευταίος συνέχισε να βοηθάει την ομάδα, όπως και ο Βλαντιμίροβ. Επικεφαλής όλων αυτών, ήταν ο Γιούρι Ραζουβάεφ.
Στην πρώτη παρτίδα ο Κασπάροβ ήταν αυτή τη φορά ο λευκός. Ο Κάρποβ επέλεξε την Νιμζοϊνδική άμυνα. Το αποτέλεσμα αυτής της παρτίδας, έδειξε ξεκάθαρα ότι τα πράγματα είχαν αλλάξει. Ο Κασπάροβ, σχεδόν με «καρποφικό» στυλ, πήρε τη νίκη και τα ηνία του ματς. Οι δύο επόμενες παρτίδες έληξαν ισόπαλες, όμως στην 4η ο Κάρποβ, λευκός σε ένα μη αποδεκτό γκαμπί της βασίλισσας νίκησε και ισοφάρισε. Στην αμέσως επόμενη, ο παγκόσμιος πρωταθλητής με τα μαύρα, νίκησε ξανά τον Κασπάροβ σε μια κλειστή ισπανική. Μέσα σε δύο παρτίδες, ο Κάρποβ αντέστρεψε την κατάσταση. Τώρα ήταν ο ίδιος ο οδηγός της κούρσας. Ένα σερί 5 ισοπαλιών ακολούθησε και έτσι φτάσαμε στην 11η παρτίδα, σχεδόν στα μισά του ματς, με τον παγκόσμιο πρωταθλητή να προπορεύεται. Ως γνωστόν και η ισοπαλία θα ήταν αρκετή για να διατηρήσει τον τίτλο του. Όμως σ’ αυτήν ακριβώς την παρτίδα, ο Κάρποβ υπέπεσε σε ένα τακτικό λάθος, με αποτέλεσμα να εγκαταλείψει αμέσως. Το σκορ ήταν ισόπαλο.
Ο Κασπάροβ έκρινε ότι είχε φτάσει η ώρα να παρουσιάσει την σημαντικότερη καινοτομία που είχε ετοιμάσει. Ήξερε ότι ο Κάρποβ αμέσως μετά από μια ήττα, θα ήταν ακόμα περισσότερο επιφυλακτικός. Στην 12η παρτίδα του ματς, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά αυτό που ονομάστηκε «γκαμπί Κασπάροβ» στην Σικελική άμυνα. Τα μαύρα θυσιάζουν ένα πιόνι, αλλά είναι αρκετό το αντάλλαγμα; Στον Κάρποβ δεν άρεσε αυτή η ιδέα. Αμέσως θεώρησε το γκαμπί «ύποπτο». Όμως κατάλαβε ότι ο αντίπαλος του και οι αναλυτές του έχουν προφανώς δουλέψει πολύ πάνω σ’ αυτή την ιδέα, ώστε να αποφασίσουν να την παρουσιάσουν, ώστε δεν άξιζε τον κόπο να ρισκάρει μια κατάρριψη αμέσως πάνω στη σκακιέρα, μόνος και αβοήθητος. Βρήκε έναν σύντομο δρόμο προς τη νούλα. Την κατάρριψη θα την έψαχνε αργότερα, με τους αναλυτές του.
Η 13η έληξε ισόπαλη. Στην 14η, ο Γκάρι μάλλον ήταν έτοιμος ξανά. Όχι κι ο «Τόλια» φαίνεται. Έπαιξε Nc3. Το γκαμπί του διεκδικητή θα μπορούσε να περιμένει. Όχι για πολύ όμως. Στην 15η ο Κάρποβ επέλεξε μια «Πετρόφ» (ή Ρώσικη, όπως προτιμάτε). Η παρτίδα έληξε ισόπαλη.
6...a6
Στην 16η ο παγκόσμιος πρωταθλητής επέμεινε στο 1.ε4. Ο Γκάρι απάντησε ξανά με την σικελική. Στην 5η κίνηση, ο λευκός ίππος ήταν ξανά στο b5. O Κάρποβ έστρωνε το έδαφος στον διεκδικητή. Τι θα είχε άλλωστε να φοβηθεί από ένα «ύποπτο γκαμπί». Ήταν ο απόλυτος μαέστρος στο να εκμεταλλεύεται και το παραμικρό πλεονέκτημα. Αυτές ήταν και οι αγαπημένες του θέσεις. Ένα απειροελάχιστο πλεονέκτημα με τα λευκά, που ήξερε όσο κανείς άλλος να το γιγαντώνει κίνηση με την κίνηση. Ένα πιόνι είναι ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Προφανώς δούλεψαν αρκετά με τους αναλυτές του. Αποφάσισαν να επιτρέψουν στον Γκάρι να ξαναδώσει το πιόνι και να το πάρουν. Ο διεκδικητής είναι πια υποχρεωμένος να μην φτάσει ως το φινάλε.
8...d5
Ο Γκάρι έδιωξε πρώτα τον ίππο του β5 στην άκρη της σκακιέρας. Αμέσως μετά το 8.Na3 του Κάρποβ βυθίστηκε σε σκέψη. Πέρασαν αρκετά δεπτερόλεπτα. Γιατί άραγε; Η ιδέα ήταν έτοιμη εδώ και καιρό. Είχε ήδη παρουσιαστεί στην 12η παρτίδα. Είναι βέβαιο ότι δουλεύτηκε και μετά απ’ αυτήν. Δεν θα είχε κανένα νόημα να ελέγξει ξανά κάποιες βαριάντες εκείνη την ώρα. Κι όμως δαπάνησε παραπάνω από ένα λεπτό. Ίσως ήθελε να κορυφώσει την αυτοσυγκέντρωση του. Όπως και να ‘χει, τελικά στην 8η κίνηση «διέβη τον Ρουβίκωνα». 8…δ5. Το γκαμπί του Γκάρι. Τα ανταλλάγματα για το πιόνι ήταν τα πιο ενεργητικά μαύρα κομμάτια και ο έλεγχος των μαύρων τετραγώνων γύρω από την περιοχή της θυσίας. Ταυτόχρονα, ο –για αρκετό διάστημα τουλάχιστον- αποκλεισμένος Na3 δημιουργεί συνθήκες τεχνιτής υλικής υπεροχής των μαύρων στο κύριο μέτωπο της μάχης. Σημαντικό είναι και το γεγονός ότι άνοιξαν γραμμές και διαγώνιοι για τα μαύρα κομμάτια. Στον πυρήνα του στρατηγικού σχεδίου, βρίσκεται η εγκατάσταση ενός ίππου στο δ3, ο οποίος θα ελέγχει ολοκληρωτικά την περιοχή των λευκών.
Ο Κάρποβ πήρε το πιόνι. Νομίζω πώς το δικό του σχέδιο ήταν πολύ πιο απλό. Φινάλε με ένα πιόνι παραπάνω. Και τέλος!
16...Nd3
Ο Κασπάροβ αμέσως μετά την θυσία έπαιξε πάρα πολύ ενεργητικά, ακολουθώντας με συνέπεια το σχέδιο του. Πάρα πολύ γρήγορα έγινε φανερό ότι η θέση του Κάρποβ ήταν άσχημη και ολίσθαινε συνεχώς προς το «τραγική». Ήδη στην 16η ο ίππος είχε εγκατασταθεί στο δ3. Ο Κάρποβ κρατιόταν από ότι του έδινε μια ελπίδα. Δηλαδή το παραπάνω πιόνι. Κι όσο έπαιζε γι’ αυτό, τόσο η θέση γίνονταν χειρότερη. Ουσιαστικά ο παγκόσμιος πρωταθλητής βρέθηκε σε θέση τσουγκτσβαχ, δεμένος χειροπόδαρα στρατηγικά. Όταν κατανόησε ότι το επιπλέον πιόνι ήταν τουλάχιστον άχρηστο, ήταν ακριβώς η στιγμή που παραδέχθηκε τη στρατηγική του χρεωκοπία σε όλη την παρτίδα. Στο τέλος έδωσε την βασίλισσα για τρία ελαφρά και κυρίως για να απαλλαγεί από τα – άλυτα- προβλήματα που του δημιουργούσε ο Νd3. Όμως ήταν αργά πια…
Ο Κασπάροβ παίζοντας μια πανέμορφη και θεαματική παρτίδα, με συνέπεια και ενεργητικότητα, πήρε κεφάλι στο σκορ, αλλά και στην ψυχολογική μάχη.
33...Ne4
Αυτή όμως η παρτίδα, δεν αφορούσε μονάχα τους δύο μονομάχους. Ήταν φανερό ότι επρόκειτο και για μονομαχία των δύο ομάδων αναλυτών. Και εκεί η ομάδα του Κασπάροβ έδειξε ότι είναι πιο αποτελεσματική και δουλεύει καλύτερα.
Ένα χρόνο αργότερα, ο Κάρποβ έπαιζε λευκός εναντίον του van der Wiel και επέτρεψε ξανά το «γκαμπί Κασπάροβ». Αυτή τη φορά έπαιξε 12.Βe3, μια κίνηση που εξουδετερώνει αμέσως το αντιπαιχνίδι στα μαύρα τετράγωνα. Η κίνηση αυτή προφανώς «ξέφυγε» και από τα δύο επιτελεία κατά την διάρκεια του τελικού. Ήταν η εποχή που οι «μηχανές» δεν είχαν ακόμα εισβάλει στην σκακιστική ζωή, τουλάχιστον όχι με τον καθοριστικό τρόπο που το έχουν κάνει σήμερα. Αν αυτό το ματς γίνονταν 20 χρόνια μετά, αυτή η παρτίδα, η οποία ψηφίστηκε ως η ωραιότερη της τριακονταετίας 1966 – 1996 σε διαγωνισμό του informator, απλά δεν θα υπήρχε.
Στο ματς όμως του 1985 ήταν η πιο καθοριστική. Μετά από αυτήν, ο Κασπάροβ ήταν βαθμολογικά και ψυχολογικά ο άρχοντας της αναμέτρησης. Στην 19η έκανε κι άλλη νίκη και βρέθηκε 2 βαθμούς μπροστά. Ο Κάρποβ προσπάθησε να επανέλθει και μείωσε στην 22η, αλλά δεν κατάφερε κάτι παραπάνω. Την 24η (ακόμα μια σικελική) την κέρδισε ξανά ο Κασπάροβ, για να στεφθεί πανυγιρικά παγκόσμιος πρωταθλητής. Ο νεότερος στην ιστορία, σπάζοντας το ρεκόρ που κρατούσε για 35 χρόνια ο Μίσα Ταλ.
Ο νεαρός Γκάρι είχε φτάσει στον στόχο του. Είχε κατακτήσει την σκακιστική κορυφή, εκθρονίζοντας τον Κάρποβ. Στην γιορτή που ακολούθησε, πλήθος κόσμου πήγε να συγχαρεί τον νέο παγκόσμιο πρωταθλητή. Αρκετά χρόνια αργότερα, ο Κασπάροβ αναφέρει ότι εκείνη τη βραδιά συνέβη κάτι που το έβαλε σε σκέψεις. Μέσα σε αυτούς που πήγαν να τον συγχαρούν, ήταν και ο Τίγκραν Πετροσιάν μαζί με την σύζυγο του. Η κυρία Πετροσιάν όμως, του ευχήθηκε με έναν περίεργο τρόπο: «Συγχαρητήρια αγόρι μου. Συμπάσχω μαζί σου!». Στο «γιατί» του Γκάρι, η κυρία Πετροσιάν απάντησε: «Μα, γιατί είσαι μόλις 22 χρονών και η μεγαλύτερη μέρα της ζωής σου είναι ήδη παρελθόν». Ο Κασπάροβ παραδέχεται ότι τον προβλημάτισαν αυτά τα λόγια. Έπρεπε να ανακαλύψει νέα κίνητρα. Νέους στόχους. Ευτυχώς γι’ αυτόν, ο Ανατόλι Κάρποβ δεν του έδωσε χρόνο να βυθιστεί σ’ αυτές τις σκέψεις. Όπως ήταν αναμενόμενο έκανε χρήση του δικαιώματος του απερχόμενου παγκόσμιου πρωταθλητή για ματς – ρεβάνς. Δεν υπήρχε χρόνος για «φιλοσοφίες». Ο παγκόσμιος πρωταθλητής έπρεπε να αρχίσει την προετοιμασία για να υπερασπιστεί τον τίτλο του.
Ο Φίσερ. Ο στρυφνός και αλλόκοτος Μπόμπι. O «απόλυτα μη κοινωνικός, που δεν μπορεί να είναι αποδεκτός με τα μέτρα της ζωής του καθένα…» όπως έγραψε – πολύ αργότερα απ’ την εποχή που ο Κασπάροβ αγωνιζόταν να φθάσει ως τον Κάρποβ – κάποτε ο Σπάσκι, σε μια επιστολή που εστάλη κατά Λευκό Οίκο μεριά. Ο Μπόμπι του Μπρούκλιν, του Ρέικιαβικ, της Πασαντίνα, του Σβέτι Στεφάν, των Φιλιππίνων, της Ιαπωνίας… Ο Φίσερ, ο τελευταίος του κύκλου των «καταραμένων Αμερικάνων σκακιστών» (Μόρφι, Πίλσμπερι και κατά κάποιον τρόπο και Στάινιτς). Αυτός που παραλίγο να ματαιώσει το ματς με τον Σπάσκι το 1972. Που δεν εμφανίστηκε ποτέ στον τελικό με τον Κάρποβ το 1975, όταν δεν ικανοποιήθηκαν από την FIDE όλοι οι όροι – οι περισσότεροι τραβηγμένοι απ’ τα μαλλιά – που έθεσε. H οποία FIDE κινδύνευε τώρα – μέσα σε διάστημα 10 ετών – να βρεθεί με ένα ακόμα «χάρτινο» πρωτάθλημα «εξ αιτίας» του Μπόμπι. Αν πιστέψουμε τουλάχιστον, πώς όντως ο Καμπομάνες αυτόν είχε στο μυαλό του όταν επέλεγε την Πασαντίνα. Μόνο που αυτή τη φορά, ο ίδιος ο Μπόμπι δεν είχε ιδέα. Καμιά φορά όμως, δεν είναι απαραίτητο να αναμιχθείς ο ίδιος στα πράγματα για να προκαλέσεις καταιγίδα. Στα νερά της οποίας αυτός που πραγματικά μούσκεψε, ήταν ο Γκάρι Κασπάροβ. Ο Καμπομάνες ήταν σε δύσκολη θέση. Ούτε ο Σμύσλοβ προσήλθε στο δικό του ματς. Ο Ρίμπλι είχε προκριθεί «στα χαρτιά». Κι όλος ο σκακιστικός κόσμος να ζητά μια πραγματική λύση.
Ο Κασπάροβ πηγαίνει στο τουρνουά του Νίκσιτς. Ο στόχος του είναι ξεκάθαρος. Πρώτη θέση, όσο γίνεται πιο άνετα. Ήθελε να δείξει σε όλο τον κόσμο και στην FIDE, ότι του άξιζε τουλάχιστον η ευκαιρία να παίξει. Το τουρνουά δεν ήταν καθόλου εύκολο. Αρκεί να ρίξουμε μια ματιά στις συμμετοχές: Garry Kasparov (2690), Ljubomir Ljubojevic (2645), Ulf Andersson (2640), Mikhail Tal (2620), Yasser Seirawan (2605), Boris Spassky (2605), Jan Timman (2605), Lajos Portisch (2600), Anthony Miles (2585), Tigran Petrosian (2580), Gyula Sax (2570), Bent Larsen (2565), Predrag Nikolic (2540), Bozidar Ivanovic (2515) και Svetozar Gligoric (2505). Ο Γκάρι ήταν σε εξαιρετική κατάσταση. Χάνει μονάχα μία παρτίδα. Αυτήν εναντίον του Σπάσκι. Τερματίζει άνετα πρώτος, δύο πόντους μακριά από τον δεύτερο Μπεντ Λάρσεν. Αμέσως μετά το τέλος του τουρνουά, οι υπόλοιποι γκρανμέτρ αποφασίζουν να συντάξουν μια επιστολή προς την FIDE, όπου ζητούν να ξανασκεφθεί και να δώσει μια λύση στο θέμα των ματς των διεκδικητών. Την υπογράφουν όλοι, εκτός του Κασπάροβ. Δεν ήθελε ο ίδιος να …αναμιχθεί. Τον έπιασε από κοντά ο Σπάσκι και του έδωσε να καταλάβει ότι το θέμα είναι μεγάλο για να είναι προσωπικό. Αυτή η υπόθεση αφορούσε το σκάκι και το θεσμό του παγκόσμιου πρωταθλητή. Τελικά υπέγραψε και ο νικητής του τουρνουά.
Ο Καμπομάνες είχε συνειδητοποιήσει το αδιέξοδο και προφανώς ήταν αναγκασμένος να ξεμπλέξει το κουβάρι.
Πολλά ίσως μπορεί να προσάψει κάποιος στον Βίκτωρ Κορτσνόι λόγω του δύστροπου χαρακτήρα του και της τάσης του να «τα λέει έξω από τα δόντια».Δεν νομίζω όμως να μπορεί να τον κατηγορήσει για έλλειψη αίσθησης δικαίου. Ίσα ίσα η συντριπτική πλειοψηφία του σκακιστικού κόσμου συμπαθεί τον Κορτσνόι, παρά τις δυστροπίες του, γιατί ήταν και παραμένει ένας πεισματάρης μαχητής. Ένας παθιασμένος σκακιστής, με αγάπη για το παιχνίδι, που μάχεται πάντα μέχρι το τέλος και δεν χαρίζει ποτέ και τίποτα σε κανέναν, όπως φυσικά δεν περιμένει, ούτε δέχεται να του χαρίσει κανείς τίποτα. Είναι ακριβώς αυτά τα στοιχεία του χαρακτήρα του, που του έχουν επιτρέψει να αγωνίζεται σε υψηλό επίπεδο μέχρι σήμερα, έχοντας ξεπεράσει πλέον την 8η δεκαετία του βίου του, ενσαρκώνοντας την σύγχρονη ιστορία του παιχνιδιού στο πρόσωπο του. Εξάλλου ο ίδιος ο Βίκτορ Λβόβιτς δεν έπαψε στιγμή να διατυμπανίζει όλο εκείνο το διάστημα ότι δεν επιθυμούσε την πρόκριση του με έναν τέτοιο τρόπο.
Επομένως ο δρόμος για να βρεθεί μια λύση είχε ανοίξει απ’ όλες τις πλευρές. Τα ματς ορίστηκαν ξανά, για τον Οκτώβριο του 1983, στο Λονδίνο.
Αυτή τη φορά ο Κορτσνόι κάθισε απέναντι σε έναν άνθρωπο και όχι σε άψυχα αντικείμενα. Στην πρώτη παρτίδα πάντως, ο τρομερός γερόλυκος δεν πρέπει να ένιωσε και μεγάλη διαφορά από την Πασαντίνα. Ή ήταν εκεί ο Κασπάροβ ή ήταν άδεια η καρέκλα, σχεδόν το ίδιο ήταν. Ο νεαρός ήταν φανερά επηρεασμένος από όλη αυτή τη φασαρία, ή ίσως και από το θρύλο του Κορτσνόι και ουσιαστικά δεν εμφανίστηκε ποτέ στην παρτίδα. O Κορτσνόι απάντησε με μια ινδική της βασίλισσας στο 1.δ4 του Κασπάροβ και ουσιαστικά έλεγχε την παρτίδα από την αρχή μέχρι το τέλος.
Ο Κασπάροβ ήταν σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση. Είχε ανέβει με γοργά βήματα προς την κορυφή του σκακιστικού κόσμου και το σύνηθες γι’ αυτόν ήταν να κερδίζει κι όχι να χάνει και μάλιστα με τόσο εμφατικό τρόπο. Έτσι η πρώτη παρτίδα του ματς με τον Κορτσνόι ήταν μια απότομη προσγείωση. Ο νεαρός Γκάρι έχασε μεγάλο μέρος της αυτοπεποίθησης και της δημιουργικότητας του. Στις επόμενες τέσσερις παρτίδες ήταν σκιά του εαυτού του. Ουσιαστικά προσπαθούσε απλώς να μην χάσει. Να διασωθεί. Δεν έμοιαζε πια με τον ριψοκίνδυνο νεαρό γκρανμέτρ που τολμάει. Ήταν επιφυλακτικός. Δεν ήταν το αφεντικό του ματς και έδειχνε να το έχει κατανοήσει. Από την άλλη ο Βίκτωρ Λβόβιτς είχε φάει τέτοια ματς με το κουτάλι. Από το 1962 διεκδικούσε σταθερά τον παγκόσμιο τίτλο. Ήταν ήδη για πάνω από 20 χρόνια μέσα στην ελίτ της ελίτ του παγκοσμίου σκακιού. Είναι ίσως ο ισχυρότερος σκακιστής που δεν έγινε παγκόσμιος πρωταθλητής στην ιστορία του αθλήματος. Ο νεαρός ταλαντούχος γκρανμετρ δεν είχε παίξει ποτέ ματς τέτοιου επιπέδου. Άλλο τα τουρνουά κι άλλο τα ματς. Το προηγούμενο με τον Μπελιάβσκι δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτό. Όσο κι αν ο Μπελιάβσκι ήταν ένας κορυφαίος γκρανμετρ, απείχε πολύ από το να είναι Κορτσνόι, τουλάχιστον σε θέματα εμπειρίας και ψυχολογικής αντιμετώπισης.
Το λάθος ίσως του Κορτσνόι ήταν που δεν πίεσε παραπάνω τότε, σε εκείνο το πρώτο μισό του ματς, όταν ο Κασπάροβ με νύχια και με δόντια προσπαθούσε απλά να μην καταρρεύσει εντελώς. Το ματς είχε φθάσει στα μισά του δρόμου και ο Κορτσνόι ήταν μπροστά έναν βαθμό. Φαινόταν να του αρκεί για να πάρει την νίκη. Ο Κασπάροβ δεν μπορούσε να σταθεί στα πόδια του και να διεκδικήσει πειστικά μια νίκη. Στην 6η όμως παρτίδα, ο Κορτσνόι υπέπεσε σε σοβαρό λάθος και ο Κασπάροβ κέρδισε. Ήταν ένα γκαμπί της βασίλισσας μη αποδεκτό από τον Γκάρι που ήταν μαύρος.
Ο Βίκτωρ ο τρομερός, είχε κάνει το μοιραίο λάθος. Δεν θα έπρεπε να έχει χάσει στιγμή την αυτοσυγκέντρωση του. Έπρεπε να έχει στο μυαλό του τα λόγια του Ταλ συνεχώς: «Όταν ο Γκάρι αρχίσει να κερδίζει, δεν τον σταματάει τίποτα». Ο Κασπάροβ άλλαξε με μιας. Έγινε άλλος άνθρωπος. Ή μάλλον ξαναέγινε πάλι ο κανονικός Κασπάροβ. Ένιωθε ατρόμητος. Έτσι στο δεύτερο μισό του ματς, ο Γκάρι υπήρξε ανελέητος. Με βασικό όπλο την Καταλανική με τα λευκά, δεν άφησε κανένα περιθώριο στον Κορτσνόι να διεκδικήσει κάτι. Στις 4 τελευταίες παρτίδες ο Γκάρι έκανε δύο ακόμα νίκες (7η και 9η), ενώ δύο έληξαν ισόπαλες.
Ο ίδιος ο Κορτσνόι είχε μείνει άφωνος. Ακόμα κι αυτός ο πεισματάρης που μισούσε την ήττα και είχε πάντα έναν …«κακό λόγο» να πει για όλους και ειδικότερα για όσους τον κέρδιζαν, σηκώθηκε κατά την τελετή λήξης του ματς και μπροστά σε όλους φώναξε προς την μεριά του Κασπάροβ: «Υποκλίνομαι μπροστά στην ιδιοφυία σας κύριε!».
Ένα τεράστιο εμπόδιο είχε ξεπεραστεί. Η αυτοπεποίθηση του Γκάρι Κασπάροβ ήταν στα ύψη. Ήταν ουσιαστικά το πρώτο ματς τέτοιου επιπέδου που έπαιξε και μάλιστα βρέθηκε απ’ την αρχή πίσω στο σκορ. Η εμπειρία της ανατροπής ήταν πολύ σημαντική για τον ίδιο. Μπορούσε πια να σκέφτεται τον Κάρποβ με λιγότερο «δέος».
Στο άλλο ματς, ο Βασίλι Σμύσλοβ επικράτησε του Ρίμπλι. Έτσι στον τελικό των υποψηφίων θα αναμετρούνταν κατά έναν τρόπο το σκακιστικό παρελθόν και το σκακιστικό μέλλον της ΕΣΣΔ, ενώ στον τελικό του παγκοσμίου πρωταθλήματος περίμενε τον έναν από τους δύο, το …παρόν της. Η σκακιστική εικόνα της ΕΣΣΔ ήταν ακόμα κραταιά, όσο κι αν το συνολικό οικοδόμημα είχε αποσαθρωθεί εντελώς. Η αποφορά της σήψης αναδυόταν ήδη απ’ όλα τα σημεία της αχανούς έκτασης. Όμως η σοβιετική σκακιστική σχολή έπαιζε ξανά μόνη της για το στέμμα του παγκόσμιου πρωταθλητή.
Ο Σμίσλοβ ήταν ο σκακιστής που πήρε τον τίτλο από τον Μποτβίνικ το 1957 για να τον ανακτήσει ο «πατριάρχης» έναν χρόνο αργότερα. Οι μέρες της δόξας του οπωσδήποτε είχαν περάσει. Ο μεγάλος και σεμνός γκρανμετρ ήταν πάντα σεβαστός σε όλους, και παρά το ότι η καριέρα του έφτανε στο τέλος της, ήταν πάντα και υπολογίσιμος αντίπαλος. Απόδειξη ότι είχε φτάσει ξανά στους 3 κορυφαίους του κόσμου. Και αν κέρδιζε τον Κασπάροβ, θα έπαιζε ξανά σε έναν τελικό. Στα 62 του χρόνια!
Η αλήθεια είναι ότι ο βετεράνος γκρανμετρ το πάλεψε όσο μπορούσε. Ήρθε στο ματς έχοντας στο οπλοστάσιο του νέες ιδέες. Δεν έπαιξε απαρχαιωμένο σκάκι. Στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων. Και μόνο όμως η διαφορά ηλικίας θα αρκούσε να γύρει την πλάστιγγα υπέρ του Κασπάροβ.
Φαντάζομαι ότι ο Γκάρι τις ώρες που κάθισε απέναντι από τον Βασίλι Σμίσλοβ, περισσότερο θα ένιωθε σεβασμό προς το πρόσωπο αυτού του τεράστιου παίχτη, πρώην παγκόσμιου πρωταθλητή και πάντα σεμνού και σεβαστού ανθρώπου, παρά αγωνία για την έκβαση του ματς. Επικράτησε χωρίς να χάσει παρτίδα. 4 νίκες και 9 ισοπαλίες. Ισοπαλίες που έδειξαν ότι ο Σμύσλοβ έκανε το χρέος του να παλέψει, με όσες δυνάμεις του είχαν απομείνει.
Και τώρα; Τώρα καθισμένος στο θρόνο του περίμενε τον νεαρό διεκδικητή ο Ανατόλι Κάρποβ. Εδώ και δέκα συνεχόμενα χρόνια παγκόσμιος πρωταθλητής, ο Κάρποβ είχε συνηθίσει να βλέπει τους υπόλοιπους από την κορυφή του σκακιστικού κόσμου. Είναι ο παίχτης που του δόθηκε το παρατσούκλι «βόας συσφιγκτήρας» για τον τρόπο που του αρέσει να γευματίζει τα θηράματα του. Είναι ο παίχτης για τον οποίο είπε ο Ταλ: «Όταν γίνονται αντιληπτές οι προθέσεις του Κάρποβ, είναι πάρα πολύ αργά για τον αντίπαλο». Οι συλλήψεις σε πρώιμο στάδιο της παρτίδας, οι στρατηγικές θυσίες διαφοράς και η εκμετάλευση και της μικρότερης αδυναμίας στην αντίπαλη παράταξη με συνεπές και εστιασμένο προς τα εκεί στρατηγικό παιχνίδι είναι τα θεμελιώδη στοιχεία στο σκάκι του Ανατόλι Γεβγένιεβιτς. Η τεχνική του στα φινάλε είναι άφθαστη, ενώ πρόκειται ίσως για τον σκακιστή με την βαθύτερη στρατηγική κατανόηση του παιχνιδιού στην ιστορία. Σε όλους τους παραπάνω τομείς ο Γκάρι υστερεί του παγκόσμιου πρωταθλητή. Υπάρχουν όμως άλλοι στους οποίους είναι καλύτερος. Η τακτική του δεινότητα είναι σαφώς ανώτερη του Κάρποβ, ο οποίος ούτως ή άλλως δεν αισθάνεται στο στοιχείο του στις γεμάτες τακτικές περιπλοκές θέσεις. Τα ανοίγματα επίσης είναι ένας τομέας στον οποίο ο Κασπάροβ είναι ανώτερος. Έχει χαρακτηριστεί – και όχι άδικα – «κινητή εγκυκλοπαίδεια ανοιγμάτων». Η ιστορία των συνεχόμενων τελικών με τον Κάρποβ έδειξε ότι ο διεκδικητής είχε ήδη – ή απέκτησε στην πορεία – και άλλα πλεονεκτήματα απέναντι στον κάτοχο, μόνο που δεν τα γνωρίζει ακόμη. Θα του τα μάθουν τα «δωρεάν μαθήματα» από τον πρωταθλητή.
Το ματς ορίστηκε να γίνει στην Μόσχα, κάτι που δεν το είδε με θετικό μάτι ο Κασπάροβ, καθώς εκεί ήταν η μόνιμη κατοικία του Κάρποβ.
Η αίσθηση που έτσι κι αλλιώς υπήρχε, ότι ο παγκόσμιος πρωταθλητής είναι ο ευνοούμενος της σοβιετικής σκακιστικής ομοσπονδίας, ενισχύθηκε μέσα του με την επιλογή της Μόσχας. Αυτή ακριβώς η αίσθηση, ή μάλλον για να το εκφράσω καλύτερα, η βεβαιότητα ότι παίζει μόνος εναντίον όλων, έγινε βίωμα στον Κασπάροβ και τον επηρέασε – μάλιστα, όχι πάντα θετικά – σε όλη την πορεία των ιστορικών – όχι μόνο για τους ίδιους αλλά και για το σκάκι γενικότερα – μονομαχιών του με τον Κάρποβ.
Σεπτέμβρης ήταν ακόμα, αλλά η Μόσχα ήδη είχε αρχίσει να παίρνει την παγωμένη της όψη. Στις 10 του μηνός, κάθισαν απέναντι για πρώτη φορά (όχι στην καριέρα τους) ο παγκόσμιος πρωταθλητής εναντίον του διεκδικητή. Ο Ανατόλι Γεβγένιεβιτς Κάρποβ εναντίον του Γκάρι Κίμοβιτς Κασπάροβ. Ούτε οι ίδιοι δεν θα μπορούσαν να υποψιαστούν τότε, ότι η κούρσα αυτή θα έφτανε ως τον Φλεβάρη του επόμενου έτους, με …αβέβαια μάλιστα αποτελέσματα.
Ο πρωταθλητής, ανέκφραστος σαν μηχανή, δείγμα της ψυχολογικής του σταθερότητας – αυτής που «ζήλευε» απ’ αυτόν ο νεαρός διεκδικητής όταν ήταν ακόμα νεαρότερος και δήλωνε ότι θα προσπαθούσε στο μέλλον να την αποκτήσει – ήθελε να «πιάσει από τα μούτρα» τον νεαρό διεκδικητή και να του κόψει κάθε αέρα. Κερδίζει την 3η την 6η, την 7η και την 9η παρτίδα. Το σκορ έχει φτάσει στο 4-0. Νικητής θα ανακηρύσσονταν αυτός που θα έφθανε πρώτος τις 6 νίκες. Ο Κάρποβ πια ήταν σίγουρος για τον εαυτό του. Ήταν μόλις δύο νίκες μακριά από τον θρίαμβο, ενώ ο Κασπάροβ απείχε έξι, χωρίς να έχει πάρει ακόμα πόντο. Σ’ αυτό ακριβώς το σημείο, στον τελικό της Μόσχας «εμφανίστηκε» ο Φίσερ! Αυτός που δεν συγκινήθηκε από το ματς που προσπάθησε να φέρει στην γειτονιά του ο Καμπομάνες. Ούτε τώρα στην Μόσχα τον είδαν πολλοί. Για την ακρίβεια, μονάχα ο παγκόσμιος πρωταθλητής. Κι όχι πως τον είδε πραγματικά μπροστά του με σάρκα και οστά. Μονάχα τη σκέψη του «Τόλια» επισκέφθηκε – αν είχε φύγει και ποτέ από εκεί. Είναι ίσως περίεργο αλλά ο Φίσερ περισσότερα παγκόσμια πρωταθλήματα επηρέασε με την εξαφάνιση του, παρά με την παρουσία του. Ίσως να συμβαίνει έτσι με όλους όσους αφήνουν το στίγμα τους και χάνονται πριν τους ξεθωριάσει ο χρόνος. «Rust never sleeps» γι ‘ αυτό «it’s better to burn out than to fade away». The king is gone but he’s not forgotten, δυστυχώς για τον Ανατόλι Κάρποβ. Ο οποίος ενώ είχε την ευκαιρία για έναν τεράστιο θρίαμβο εναντίον του Κασπάροβ, τέτοιον που όχι μόνο θα του έδινε ξανά τον τίτλο, αλλά θα άλλαζε και τις ψυχολογικές τουλάχιστον ισορροπίες για τις μελλοντικές τους συναντήσεις, (γιατί εγώ είμαι βέβαιος πως ακόμα και με 6-0 ο Κασπάροβ θα είχε την δύναμη να επανέλθει ως διεκδικητής, δεν ξέρω όμως αν είχε και το κουράγιο να εκθρονίσει τον Κάρποβ τουλάχιστον στον αμέσως επόμενο τελικό) κι όχι μόνο αυτό, αλλά θα άλλαζε ίσως και όλη τη σύγχρονη ιστορία του παιχνιδιού, αυτός αποφάσισε όχι να ξεμπερδέψει με τον Κασπάροβ, αλλά να «σκοτώσει» μια για πάντα το «φάντασμα του Φίσερ». Η συνέχεια είναι γνωστή. Οι συνεχόμενες ισοπαλίες «ασφαλείας», επέτρεψαν στον Γκάρι να συνέλθει και να επανέλθει. Παρ’ όλα αυτά ο Κάρποβ στην 27η παρτίδα πια πέτυχε και το 5-0! Οι παρτίδες όμως ήταν πια πολλές… Τόσο πολλές ώστε να εξαντλήσουν τον κατά 12 χρόνια μεγαλύτερο Ανατόλι και να είναι αρκετές για να πάρει ο …μικρός Γκάρι το μάθημα του.
Ξαφνικά ο Γκάρι μείωσε σε 5-3. Τώρα πια όχι μόνο το ονειρικό «φισερικό σκορ» είχε χαθεί για πάντα, αλλά κινδύνευαν όλα να γυρίσουν ανάποδα. Μέχρι να γίνουν όλα αυτά, είχε μπει για τα καλά ο Φλεβάρης. Την επέλαση του «ρωσικού χειμώνα» όμως, ο Ανατόλι την είχε αισθανθεί ήδη, μέσα στη ζεστή αίθουσα των αγώνων.
48 παρτίδες είναι πράγματι πολλές. 5 μήνες για έναν τελικό είναι πράγματι μεγάλο διάστημα. Και τότε ο Καμπομάνες πήρε την κατάσταση στα χέρια του. Ο τελικός διακόπτεται. Θα αρχίσει ξανά σε πέντε μήνες από την αρχή. 48 παρτίδες, τόσος μόχθος, τόσος κόπος… Και τώρα θα κλείνονταν στο χρονοντούλαπο, σαν να μην έγιναν ποτέ. Όχι ακριβώς! Ο Γκάρι ένιωθε πως είχε για 5 μήνες προσωπικό προπονητή τον παγκόσμιο πρωταθλητή. Δεν χάθηκαν λοιπόν έτσι αυτές οι παρτίδες. Ήταν τα «δωρεάν μαθήματα» του πρωταθλητή προς τον διεκδικητή. Μια σκληρή προετοιμασία ώστε να παρουσιαστεί καλύτερος και αντάξιος στον πραγματικό τελικό. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά αν υπήρξε κάποιος που γκρίνιαξε και έγινε πιστευτός ότι αδικούνταν από την διακοπή, αυτός ήταν ο διεκδικητής.
Το στρατηγικό σχέδιο του «μεγάλου στρατηγού», αυτή τη φορά είχε αποτύχει πλήρως. Η μόνη του επιτυχία, ήταν να κάνει καλύτερο τον αντίπαλο.
Όταν ο Γκάρι Κασπάροβ, πριν από 5 χρόνια, αποσύρθηκε από το αγωνιστικό σκάκι, στις ασχολίες του, εκτός από το να κυνηγάει τον Πούτιν, προσέθεσε και την συγγραφική. Είχε γράψει βιβλία και προτύτερα, αλλά συστηματικά ασχολήθηκε μετά την εγκατάλειψη του αγωνιστικού σκακιού. Ένα από αυτά τιτλοφορείται «Η ζωή είναι μια παρτίδα σκάκι». Έχει μεταφραστεί στα ελληνικά από τον Γιώργο – Ίκαρο Μπαμπασάκη και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Πατάκη». Εκεί – μεταξύ πολλών άλλων – ο Γκάρι αναφέρεται βέβαια και στις μάχες με τον Κάρποβ. Νομίζω πως έχει περισσότερο ενδιαφέρον να δούμε πώς βίωσε ο ίδιος τα πράγματα, οπότε του «δίνω το λόγο» (από το κεφάλαιο που φέρει τον τίτλο «Ιδιαίτερα μαθήματα από τον παγκόσμιο πρωταθλητή») :
«Όταν έπαιξα πρώτη φορά για τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή, το 1984, ο ρόλος μου ήταν αυτός του νεαρού διεκδικητή εναντίον ενός πρωταθλητή που είχε διατηρήσει τον τίτλο για 10 χρόνια. Ήμουν τότε 21 ετών και είχα ανέβει στην κορυφή του σκακιστικού κόσμου με τέτοια ταχύτητα, ώστε δεν μπορούσα να φανταστώ αυτό το τελευταίο εμπόδιο να μου φράζει το δρόμο. Ήταν συνεπώς δυνατό το σοκ που ένιωσα όταν βρέθηκα γρήγορα φορτωμένος με 4 ήττες δίχως καμία νίκη, δύο ήττες μακριά από μια ταπεινωτική συντριβή.
Εάν ποτέ υπήρξε μια στιγμή που να προσφέρεται για αλλαγή στρατηγικής, ήταν ακριβώς αυτή. Αντί να παραδοθώ στο συναίσθημα της απόγνωσης, πίεσα τον εαυτό μου να ετοιμαστεί για έναν παρατεταμένο πόλεμο φθοράς του αντιπάλου. Σε κάθε παρτίδα προσπαθούσα να περιορίσω το ρίσκο, καιροφυλακτώντας ώσπου να παρουσιαστεί μια ευκαιρία. Ο Ανατόλι Κάρποβ συντάχθηκε με το σχέδιο μου για τους δικούς του λόγους. Ήθελε να δώσει στον επηρμένο νεαρό ένα μάθημα, επιτυγχάνοντας το απόλυτο σκορ 6-0 κι έτσι έπαιζε κι αυτός επιφυλακτικά αντί να εκμεταλλευτεί το προβάδισμα του και να με αποτελειώσει. Ο Κάρποβ εμπνεόταν από τη σκιά του προκατόχου του πρωταθλητή, του Μπόμπι Φίσερ. Καθ’ οδόν προς τον τίτλο που κατέκτησε το 1972, ο Φίσερ είχε σημειώσει δύο απόλυτες νίκες με 6-0 ενάντια σε παγκοσμίου κλάσεως αντιπάλους (σ.σ. Ταϊμάνοβ και Λάρσεν) και τις δύο φορές δίχως να παραχωρήσει ούτε ισοπαλία. Ο Κάρποβ είχε κατά νου σε κάποιο βαθμό να μιμηθεί αυτό το επίτευγμα (σ.σ. έστω και με ενδιάμεσες ισοπαλίες) και έτσι ακολούθησε την στρατηγική μας. Αλλά το να προσθέσει το φάντασμα του Φίσερ στο στρατόπεδο των αντιπάλων του αποδείχθηκε ότι ήταν σοβαρό σφάλμα.
Ακολούθησαν 17 παρτίδες χωρίς νικητή…. Η ομάδα των συνεργατών μου και εγώ δαπανούσαμε τόσο πολύ χρόνο μελετώντας πώς έπαιζε ο Κάρποβ και υπολογίζοντας ποιες στρατηγικές θα ακολουθήσει, που ένιωσα το αλλόκοτο συναίσθημα πως γινόμουν ο Κάρποβ. Κατά την διάρκεια εκατοντάδων ωρών παιχνιδιού και προετοιμασίας αποκόμισα επίσης μια πολύ καλή εικόνα του δικού μου παιχνιδιού και του δικού μου τρόπου σκέψης. Έως εκείνο το σημείο στη σταδιοδρομία μου, όλα ήταν εύκολα για μένα, το να νικάω είχε γίνει η φυσική κατάληξη των πραγμάτων. Τώρα ήμουν υποχρεωμένος να εστιάσω στο πώς λάμβανα τις αποφάσεις μου, ώστε να μπορέσω να διορθώσω ότι πήγαινε στραβά. Η νέα στρατηγική πήγαινε καλά, αλλά όταν έχασα την 27η παρτίδα και το ματς έγινε 0-5, έμοιαζε σαν να μην μάθαινα αρκετά γρήγορα για να σώσω την κατάσταση. Η αλλαγή στο στιλ είχε κάνει τα πράγματα πιο δύσκολα για τον Κάρποβ. Αισθανόμουν ότι πλησίαζα στην λύση του αινίγματος. Και αφού επέζησα στην 31η παρτίδα, όπου ο Κάρποβ ήρθε πολύ κοντά να με αποτελειώσει, επιτέλους το φράγμα έσπασε στην 32η. Ακολούθησαν ακόμα πολλές ισοπαλίες. Κανένα άλλο ματς δεν είχε διαρκέσει τόσο. Ο Κάρποβ έμοιαζε όλο και πιο εξαντλημένος και εγώ άρχισα να πιέζω. Τελικά κέρδισα την 47η παρτίδα. Θα μπορούσε άραγε να γίνει ένα θαύμα; Κέρδισα και την επόμενη! Το σκορ είχε γίνει τώρα 3-5 και η ροή του παιχνιδιού είχε γυρίσει υπέρ μου. Τότε σε μια περίεργη εξέλιξη… η ΦΙΝΤΕ αποφάσισε να διακόψει το ματς. Η επίσημη ανακοίνωση στον τύπο έλεγε ότι ο Κάρποβ «συμφώνησε» με την απόφαση, ενώ ο Κασπάροβ την «αποδέχθηκε». Μια περίεργη αλλά ακριβής σημασιολογική διάκριση.
Είχα αποκομίσει πάρα πολλά κατά την διάρκεια του ματς. Ο παγκόσμιος πρωταθλητής είχε γίνει ο προσωπικός μου προπονητής για 5 εξοντωτικούς μήνες. Όχι μόνο είχα μάθει τον τρόπο με τον οποίο έπαιζε, αλλά ήμουν πια σε στενή επαφή με τις δικές μου νοητικές διαδικασίες. Ήμουν ολοένα και περισσότερο ικανός να αναγνωρίζω ποια ήταν τα λάθη μου και γιατί τα έκανα. Είχα μάθει πώς να βελτιώνω την ίδια τη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Δεν θα ήταν δυνατόν να μείνω στην κορυφή για τόσο πολύ δίχως την εκπαίδευση που μου πρόσφερε ο Κάρποβ σχετικά με το ίδιο μου το παιχνίδι και τις ίδιες μου τις αδυναμίες».
Έτσι περιγράφει ο Κασπάροβ εκείνο τον πρώτο τελικό, είκοσι χρόνια μετά, όταν καταλάγιασαν τα πάθη και τα μίση. Νομίζω ότι είναι αρκετά αντικειμενικός, ενώ σαφώς η δική του μαρτυρία στο πώς βίωσε τα πράγματα έχει μεγάλη αξία.
Ο τελικός … τελείωσε ή μάλλον διεκόπη, αλλά αποτέλεσμα δεν είχαμε. Θα χρειαζόταν να περιμένουμε άλλους 5 μήνες για να δούμε αν ο Κασπάροβ θα κατάφερνε τελικά την εκθρόνιση του Κάρποβ.
Grandmaster ετών 17, ο Μπελιάβσκι, Ο Κορτσνόι και μια άδεια καρέκλα στην Pasadena
Το 1980 ήταν μια πολύ σημαντική χρονιά για τον Κασπάροβ. Είναι η χρονιά κατά την οποία τελειώνει το σχολείο του και περνάει τις εξετάσεις του παιδαγωγικού ινστιτούτου ξένων γλωσσών. Θα περίμενε ίσως κανείς, λόγω αυτών των υποχρεώσεων να έχει κάμψη η σκακιστική του απόδοση. Αντίθετα, αυτήν ακριβώς τη χρονιά, ο Γκάρι κάνει τις δύο νόρμες γκρανμετρ που του απέμεναν για να του απονεμηθεί ο ανώτατος σκακιστικός τίτλος. Την 2η νόρμα την επιτυγχάνει στο πρωτάθλημα ΕΣΣΔ, ενώ η 3η νόρμα και ο τίτλος του GM έρχονται στο διεθνές τουρνουά της Μάλτας. Ήταν μόλις 17 ετών, αλλά δεν ήταν πια ο «μικρός». Ήταν ο grandmaster Κασπάροβ.
Την επόμενη χρονιά, το 1981, κατακτά το πρώτο του πρωτάθλημα ΕΣΣΔ, από κοινού με τον γκρανμετρ Ψάχις, με τον οποίον ισοβάθμισαν στην πρώτη θέση.
Το 1982 πρωτεύει στο ιντερζονάλ της Μόσχας και χρίζεται και επίσημα υποψήφιος διεκδικητής του παγκοσμίου τίτλου. Το βλέμμα του Κασπάροβ είναι ήδη στραμμένο προς την κορυφή, ενώ ο ίδιος θεωρείται πια μια σοβαρή «απειλή» για τον παγκόσμιο πρωταθλητή Κάρποβ. Όμως υπάρχει ακόμα δρόμος για τον νεαρό γκρανμέτρ. Πρέπει να περάσει μέσα από την δοκιμασία των ματς των διεκδικητών. Πρώτος αντίπαλος ο εξαιρετικός γκρανμετρ Αλεξάντερ Μπελιάβσκι. Ο Μπελιάβσκι μπορεί να ήταν 10 χρόνια μεγαλύτερος του Κασπάροβ, αλλά βρισκόταν σε εξαιρετική κατάσταση. Παρ’ όλα αυτά η νίκη του Κασπάροβ στο ματς ήταν εμφατική και άνετη. Ο Γκάρι επικράτησε με σκορ 6-3 (4 νίκες, 4 ισοπαλίες και 1 ήττα). Μια χαρακτηριστική παρτίδα από αυτή τη συνάντηση είναι η 8η του ματς. Ο Κασπάροβ χρησιμοποιεί ιδανικά την Ινδική άμυνα του βασιλιά με τα μαύρα, κάνοντας «διπλό» στον Μπελιάβσκι. Είναι μια θαυμάσια επίδειξη των ικανοτήτων του Κασπάροβ.
Alexander Beliavsky – Garry Kasparov 0-1
Ο επόμενος αντίπαλος, ήταν ο φοβερός και τρομερός Βίκτωρ Κορτσνόι, ο παίχτης δηλαδή που είχε φτάσει δύο φορές συνεχόμενα στον τελικό και είχε ηττηθεί και τις δύο από τον Κάρποβ. Το άλλο ζευγάρι ήταν το Σμύσλοβ – Ρίμπλι. Οι δύο νικητές των ζευγαριών, θα αναμετρούνταν στον τελικό των υποψηφίων και ο νικητής θα καθόταν απέναντι στον Κάρποβ.
Το ματς όμως με τον Κορτσνόι, δεν ήταν μια εύκολη υπόθεση. Άρχισε πριν …ουσιαστικά αρχίσει. Ο Βίκτωρ Λβόβιτς ήταν το μαύρο πρόβατο για την ομοσπονδία της ΕΣΣΔ μετά την αυτομόληση του στη δύση το 1976. Τα προβλήματα ξεκίνησαν με την επιλογή του τόπου διεξαγωγής του ματς. Ο Κορτσνόι πρότεινε το Ρόττερνταμ και ο Κασπάροβ το Λας Πάλμας στην Ισπανία. Ήταν η ώρα να «μιλήσει» κι ο πρόεδρος. Στον προεδρικό θώκο της FIDE καθόταν τότε ο Φλορέντσιο Καμπομάνες. Κι επειδή ο καθένας κάνει ότι μπορεί σ’ αυτή τη ζωή, η «καμπομάνειος» απόφαση ήταν να οριστεί ως τόπος διεξαγωγής του ματς η Pasadena. Ένα προάστιο του L.A. H «κορώνα της κοιλάδας», «η πόλη των ρόδων». Το όνομα της προέρχεται από την γλώσσα Chippewa. Κατά την προσπάθεια ονοματοδοσίας της πόλης έπεσαν στο τραπέζι δύο εκδοχές. «Indianola» είπαν να την πουν, ή Granada, κάτι σύμφωνο με την ισπανική κληρονομιά της περιοχής. Τότε όμως ο Δρ. Τόμας Έλιοτ (καμία σχέση με τον δημιουργό της «έρημης χώρας») πρότεινε τέσσερα άλλα ονόματα, στην γλώσσα Chippewa. Αυτά ήταν: «Crown of the Valley,» «Key of the Valley,» «Valley of the Valley,» και «Hill of the Valley.» Όλα τελείωναν με αυτό το «of the valley» το οποίο στην γλώσσα Chippewa ακούγονταν ως «pasadena». Τους άρεσε ηχητικά φαίνεται, οπότε έκοψαν όλα τα υπόλοιπα και κράτησαν το pasadena. Τον Μάρτιο του 1886 η καινουριοβαπτισμένη pasadena έγινε η δεύτερη πόλη που ενσωματώθηκε στο δήμο του L.A. μετά το ίδιο το L.A. Όχι λιγότερο φωσφωρίζουσα απ’ αυτό, όχι λιγότερο σκοτεινή.
«Are you a lucky little lady in the city of light?
Or just another lost angel
City of night
City of night
City of night
L.A. Woman, Sunday afternoon
Drive through your suburbs
Into your blues…»
τραγουδούσε ο Jim Morrison.
Ο Καμπομάνες είχε βέβαια τους λόγους του. Έτσι είπε. Πρώτον ήθελε να προτείνει κάποιο τρίτο μέρος και όχι να δεχθεί την πρόταση του ενός ή του άλλου διεκδικητή. Και δεύτερο και σπουδαιότερο, ήθελε ο άνθρωπος να βγάλει τον Φίσερ απ’ την τρύπα του. Ναι, ο Μπόμπι κρύβονταν εκεί, στην «κορώνα της κοιλάδας». Μέσα σ’ αυτήν την απαστράπτουσα παρακμή προσπαθούσε να κρύψει τον εαυτό του αλλά και την δική του κορώνα, το στέμμα του παγκόσμιου πρωταθλητή, περισσότερο μάλλον από τον ίδιο του τον εαυτό και την «εικόνα» που ο ίδιος, αν και «ποτέ δεν άκουσε κρότον κτιστών ή ήχον», είχε επιτρέψει ή δεν είχε αποτρέψει να χτιστεί γύρω από το πρόσωπο του. Κι έτσι, εκεί στην «πόλη των ρόδων» που έχει για σύμβολο το figurine του βασιλιά, δυο δρασκελιές μακριά από την «πόλη των αγγέλων» ο Μπόμπι «ανεπαισθήτως κλείσθηκε από τον κόσμον έξω».
«So alone, so alone
Motel money, murder madness
Let’s change the mood from glad to sadness»
Αυτό που κατάφερε τελικά ο Καμπομάνες ήταν να κάνει τους Ρώσους …Τούρκους. Ή ίσως να τους έδωσε την τέλεια πάσα. Διότι πολύ πιθανόν να θεωρούσαν τον Κορτσνόι καλύτερη περίπτωση για τον Κάρποβ – είχε χάσει εξάλλου ήδη δύο φορές – απ’ ότι τον ίδιο τον Κασπάροβ. Υποθέσεις κάνουμε, δεν ήμουν δα και στο μυαλό τους. Όπως και να ‘χει, είπαν το μεγάλο «Νιετ».
Ο Βίκτωρ Λβόβιτς όμως ήταν εκεί. Ένα απόγευμα του 1982, στην Pasadena, την ώρα που τα πολύχρωμα φώτα της πόλης άρχιζαν τον χορό τους, ο Κορτσνόι κάθισε απέναντι από μια άδεια καρέκλα. Έπιασε στο χέρι του το πιόνι της d στήλης και το μετακίνησε κατά δύο τετράγωνα. Έγραψε στο παρτιδόφυλλο του “1.d4” και πίεσε το κουμπί που ήταν από την πλευρά του στο διπλό ρολόι. Ο χρόνος στο δικό του σταμάτησε και άρχισε να «χτυπάει» αυτό που ήταν προς την πλευρά της άδειας καρέκλας. Ο Κορτσνόι κάθισε και περίμενε υπομονετικά. Έπρεπε να περιμένει 1 ώρα, όπως όριζαν οι κανονισμοί. Κανείς δεν ήρθε να καθίσει στην απέναντι καρέκλα. Όταν έληξε ο χρόνος, ο διαιτητής επιβεβαίωσε στο παρτιδόφυλλο την νίκη του Βίκτωρ Λβόβιτς. Ήταν η δεύτερη μικρότερη παρτίδα στην ιστορία του παγκοσμίου πρωταθλήματος. (Όπως σωστά παρατήρησε ο Γιώργος Ριζόπουλος η μικρότερη είναι η 2η παρτίδα του τελικού Φίσερ – Σπάσκι, στην οποία ο Μπόμπι δεν προσήρθε). Μόλις μισή κίνηση, ούτε καν μία.
O 20χρονος Γκάρι Κασπάροβ, ήταν ένα ράκος. Είχε αποκλειστεί από την συνέχεια του τουρνουά διεκδικητών, χωρίς καν να παίξει μία κίνηση.
Κι όσο για τον «χαμένο άγγελο», αυτός δεν «έκανε την τιμή» σε κανέναν.
Σκακιστικός Όμιλος Ανωγείων (Chess Club of Anogia) 
Πρόσφατα σχόλια